.Wat is het verschil tussen een normale wespensteek en een allergische reactie?
.Wanneer is het allergieseizoen voor wespen?
.Hoe kom je erachter of je een wespensteekallergie hebt?
.Behandelopties: wat te doen na een wespensteek
.Wespen versus bijen: kun jij het verschil zien?
Wespen zijn agressiever dan bijen en steken als ze zich bedreigd voelen, bijvoorbeeld als je ze probeert weg te jagen van je eten.1 Een allergische reactie op wespengif kan netelroos, jeuk en zwelling veroorzaken of nog ergere symptomen.2
De steek van een wesp is haar verdedigingsmechanisme.1 De korte, gemene steek is bedoeld zodat je haar met rust laat. Als je gestoken bent, krijg je een pijnlijke rode bult. Ook kan je huid rondom de bult wat gezwollen zijn. Dit is normaal. Maar als je allergisch bent voor wespensteken, zijn de symptomen erger en kunnen ze een week of langer duren.3 Een ernstige allergische reactie kan zelfs levensbedreigend zijn.2
In dit artikel lees je hoe je een wespensteekallergie kunt herkennen. We leggen je het verschil uit tussen een gewone wespensteek en een allergische reactie. Ook leer je het verschil te herkennen tussen wespen en bijen en beantwoorden we veel gestelde vragen over wespensteken. En natuurlijk lees je wat je moet doen als je gestoken bent.
Na een wespensteek is je huid vaak licht gezwollen. Maar bij een allergie is zo’n zwelling meer dan 10 cm.1,4 Het kan zelfs voorkomen dat je hele arm of been opgezwollen is.2 Zo’n heftige plaatselijke reactie kan een week duren.3 Ook kun je andere klachten krijgen, zoals huiduitslag. De meest ernstige allergische reactie heet een anafylactische shock. Dit is een medisch noodgeval. Je moet dan meteen 112 bellen.2
Als je een wespensteekallergie hebt, kan je hele hand opgezwollen zijn, zoals je op de foto hierboven ziet. Ook kun je nog andere klachten ervaren.
Je kunt de symptomen van een allergie voor insectengif zoals voor wespen indelen in 4 reactietypen. Het type geeft de ernst aan van de allergische reactie:5
In volgende gevallen moet je direct de spoedeisende hulp bellen:6
Anafylaxie is een ernstige reactie die onmiddellijk medisch ingrijpen vereist. Leer de signalen vroegtijdig herkennen zodat je weet wat je moet doen.
Een anafylactische shock is een systemische reactie. Dat betekent dat je het in je hele lichaam merkt. Je reageert dan uitzonderlijk heftig. Het komt vaker voor bij bijensteken dan bij wespensteken, maar het is heel belangrijk om het te kunnen herkennen en snel te handelen.1
Als je een insectengifallergie hebt, zal je arts waarschijnlijk een adrenaline auto-injector voorschrijven. Dit is noodmedicatie die levensreddend kan zijn en die je altijd bij je moet dragen. Je krijgt van je arts duidelike instructies hoe je deze moet gebruiken en wanneer je hem moet gebruiken als je een anafylactische shock krijgt.7 Het advies is om altijd twee auto-injectoren bij je te hebben, omdat een enkele dosis misschien niet genoeg is.2 Ook als je de injector hebt gebruikt, moet je een arts waarschuwen. Je kunt namelijk later nog een tweede reactie krijgen.1
We raden aan om een medisch waarschuwingsbandje te dragen, zodat mensen weten dat je allergisch bent voor insectensteken en hoe ze je kunnen helpen.
Anafylaxie door een insectensteek kan plotseling optreden, binnen enkele minuten of tot enkele uren na de eerste reactie.1,2 Grote lokale reacties kunnen binnen 24 tot 48 uur hun hoogtepunt bereiken.4 In zeldzame gevallen komt de reactie enkele dagen na een wespensteek.8
Wespensteken komen het meest voor in de nazomer en de herfst. Dan loop je dus het meeste risico op allergische reacties wanneer je overgevoelig reageert op een steek van een wesp.9
Wespen leven in nesten. In de lente komen koninginnen uit hun winterslaap om een nest te bouwen. De kolonie breidt zich uit en is het grootste in de zomer. Daarna is er geen werk meer te doen in het nest. In plaats daarvan zwerven wespen rond op zoek naar suikerrijk voedsel. Dat merk je bijvoorbeeld op een terras of tijdens een picknick. Wees voorzichtig als er een wesp in de buurt is. Loop niet op blote voeten en vermijd snelle bewegingen. Het wespenallergieseizoen eindigt als de temperaturen dalen en de hele kolonie sterft.10
Je weet nu hoe je de symptomen van een wespenallergie kunt herkennen. Vermoed je dat je allergisch bent voor wespen? Ga dan naar je arts om een diagnose te laten stellen. Vertel je dokter over je medische geschiedenis en de keren dat je een allergische reactie kreeg op een insectensteek. Je arts kan dan een allergietest doen, zoals een bloed- of huidpriktest. Ben je gestoken en kun je niet meteen bij de dokter terecht? Maak dan een foto van de reactie, zodat je arts die kan beoordelen.
Meestal krijg je pas een allergische reactie nadat je twee keer gestoken bent. De eerste keer dat een wesp je steekt, registreert je lichaam het gif als een bedreiging. Je immuunsysteem maakt dan Immunoglobuline E (IgE) antistoffen. Pas bij de volgende steek herkent je lichaam het gif als gevaarlijk en krijg je een allergische reactie.11
Allergieën kunnen op elke leeftijd ontstaan.12 Kinderen kunnen een wespensteekallergie ontgroeien, behalve als ze een ernstige reactie doormaken. Dat maakt de kans groter dat ze op latere leeftijd opnieuw een allergische reactie krijgen.13
Een wespensteek kan behoorlijk pijnlijk zijn. Direct na de steek kun je het gif er uitzuigen met een gifzuiger (een speciaal pompje). Je kunt de pijn verzachten met een koud (ijs)kompres. Dit helpt ook bij grote lokale reacties. Blijf je last houden van een allergische reactie? Dan kun je een pijnstiller of een medicijn tegen allergie (zoals bij hooikoorts) nemen. Als je ergere klachten krijgt, zoals een opgezwollen arm, ga dan naar je huisarts. Die kan medicijnen voorschrijven. Bij een anafylactische shock moet je meteen een ambulance bellen.6
Een allergie voor insectengif is vervelend, maar gelukkig bestaan er verschillende behandelmogelijkheden. Net als bij andere allergieën kun je symptomatische medicatie gebruiken, zoals antihistaminica of corticosteroïden. Daarnaast kun je allergie immunotherapie overwegen. Bij deze behandeling krijg je steeds een lage dosis van het insectengif toegediend. Het doel is om je immuunsysteem opnieuw te trainen, zodat je allergenen (in dit geval het insectengif) leert te tolereren. Waarschijnlijk kom je in aanmerking voor deze therapie als je last hebt gehad van netelroos of zwelling over je hele lichaam, of een anafylactische shock hebt gehad. Bespreek de mogelijkheden met je behandelend arts.14
In deze video legt Hanneke Oude Elberink, internist-allergoloog bij het UMC Groningen, de verschillende behandelopties bij insectengifallergie uit:
| Wespen en honingbijen kunnen veel op elkaar lijken, vooral als je in paniek bent. Beide verzamelen nectar.4 Maar wespen zijn glad15, terwijl bijen erg behaard zijn, wat hen helpt om zoveel mogelijk stuifmeel mee te nemen.16 Er zijn ook andere belangrijke verschillen:1 | |
|---|---|
| Wespen | Bijen |
|
|
| Wespen en honingbijen kunnen veel op elkaar lijken, vooral als je in paniek bent. Beide verzamelen nectar.4 Maar wespen zijn glad15, terwijl bijen erg behaard zijn, wat hen helpt om zoveel mogelijk stuifmeel mee te nemen.16 Er zijn ook andere belangrijke verschillen:1 | |
|---|---|
| Wespen | Bijen |
|
|
Bekijk ook deze video, waarin internist-allergoloog Theo Roovers het verschil uitlegt tussen wespen, bijen, hommels en hoornaars:
En download hier de infographic over de verschillende soorten insecten.
Een allergie voor wespen is een ingewikkeld onderwerp en je zult ongetwijfeld meer vragen hebben. Lees onze veel gestelde vragen hieronder voor een snel antwoord:
Wespen gebruiken hun mond om te eten, maar ze bijten meestal geen mensen. In plaats daarvan gebruiken ze hun angel om gif onder je huid te injecteren. Wist je trouwens dat alleen vrouwelijke wespen een angel hebben? Die gebruiken ze ook om eitjes te leggen.15
Wespen steken om zich te verdedigen als ze zich bedreigd voelen. Daarom is het belangrijk om ze niet te irriteren.1 Ze gebruiken hun angel ook om prooien te doden en om het wespennest te verdedigen tegen mogelijke aanvallers.17
Ja, wespen kunnen je meerdere keren steken. En als een wesp je gestoken heeft, verspreidt ze een geurtje. Dit is een oproepsignaal voor andere wespen om je ook aan te vallen.4 De kans op een ernstige reactie neemt toe als je meerdere keren gestoken wordt.18
Wespen gaan niet dood nadat ze je gestoken hebben, omdat ze hun angel kunnen verwijderen zonder zichzelf dodelijk te beschadigen, in tegenstelling tot bijen.17
Wespen laten meestal geen angel in je huid achter, dus als je een angel vindt, is die waarschijnlijk van een bij. Een bijenangel moet je voorzichtig met je nagel aan de zijkant wegschrapen. Knijp niet in de angel, want dan kan eventueel resterend gif in je huid worden geperst.2
In de meeste gevallen duurt de zwelling een paar uur en neemt die daarna af. Ongeveer 10% van de mensen krijgt een grote lokale reactie. Die is na de eerste 24 of 48 uur het ergste. Binnen 5 tot 10 dagen neemt die reactie langzaam af.3
Als je gestoken bent door een wesp, is het normaal dat je een pijnlijke bult en lichte zwelling krijgt. Bij een wespensteekallergie kun je een grotere zwelling krijgen, ook op andere lichaamsdelen. Ook kun je jeuk en netelroos krijgen. Een koud kompres helpt om de zwelling en pijn te verzachten. Een anafylactische reactie kan levensbedreigend zijn. In dat geval moet je onmiddellijk medische hulp zoeken. Als je een insectengifallergie hebt, schrijft je arts waarschijnlijk een adrenaline auto-injector voor. Daarnaast zijn er verschillende behandelopties, zoals symptomatische medicatie en allergie-immunotherapie. Bespreek de mogelijkheden met je arts.
Laatste medische review 13 september 2024
Op allesoverallergie.nl maken wij wetenschappelijk onderbouwde informatie over allergie eenvoudig beschikbaar. De kennis die wij hebben opgedaan, delen wij graag met zoveel mogelijk mensen. Zo kunnen wij mensen met allergie waar mogelijk helpen. Om dit goed te kunnen doen, gebruiken wij actuele en betrouwbare informatiebronnen. Onze informatie wordt door gezondheidsprofessionals beoordeeld, voordat wij deze delen. De redactie van allesoverallergie.nl streeft ernaar om altijd nauwkeurig, duidelijk en objectief te communiceren. In dit redactiebeleid staat hoe wij dat doen.
Veel mensen denken dat de allergische reactie op huisstofmijten ontstaat doordat ze gebeten worden. Maar dat berust op een misverstand. De kleine beestjes zijn niet uit op je bloed, zoals muggen dat zijn. Het zijn namelijk aaseters en geen jagers. Ze kunnen zelfs niet bijten. Ondanks dat ze wat dat betreft ongevaarlijk zijn, kun je wel allergisch zijn voor deze beestjes. Je immuunsysteem reageert dan overdreven op de uitwerpselen van de huisstofmijten23. Lees meer over misverstanden over huisstofmijten.
Huisstofmijten zijn met 0,1 tot 0,6 mm heel erg klein. Je kunt ze daarom eigenlijk alleen goed bekijken onder een microscoop. De uitwerpselen van huisstofmijten zijn nog veel kleiner, maar zijn wel grotendeels verantwoordelijk voor de allergische reactie23.
Dan moet je wel hele goede ogen hebben. Gezien huisstofmijten slechts 0,1 tot 0,6 mm groot zijn, zijn ze niet of nauwelijks zichtbaar met het blote oog. Als je toch beestjes in je bed ziet, dan zouden dat eventueel bedwantsen kunnen zijn, die zijn groter dan huisstofmijten23.
Huisstofmijten worden ongeveer een paar maanden oud. Een vrouwelijke huisstofmijt legt in haar korte leventje wel veel eitjes, zo’n 25 tot 30 stuks24,25. Het aantal huisstofmijten in je huis kan dus best snel toenemen.
Als je allergisch bent voor huisstofmijt kun je klachten krijgen bij het inademen van stof. In stof zitten namelijk de uitwerpselen en overgebleven deeltjes (zoals stukjes schild) van huisstofmijten. Het inademen van deze allergenen zorgt ervoor dat er histamine wordt afgegeven in het slijmvlies van je neus. De afgifte van deze stof zorgt ervoor dat er een zenuw geprikkeld wordt. Door die prikkeling moet je niezen. Het niezen is een reactie van je lichaam om uitwerpselen of ingeademde deeltjes van overleden huisstofmijten kwijt te raken26. Blootstelling aan huisstofmijt kan ook leiden tot allergische rinitis.
De klachten kunnen erger zijn tijdens of direct na het afstoffen, vegen of stofzuigen. Ondanks dat je hiermee stof verwijderd uit je huis, komen er ook veel stofdeeltjes in de lucht terecht. Hierdoor adem je ook meer allergenen in27.
Omdat huisstofmijten zo klein zijn, kun je ze niet goed met het blote oog zien. Maar de kans dat er huisstofmijten in je bed leven, is heel groot en bijna niet te voorkomen. Dit komt doordat je bed de ideale leefomgeving voor de huisstofmijt is: het is er warm en vochtig en is er veel te eten. Huisstofmijten voeden zich namelijk met huidschilfers. De gemiddelde Nederlander slaapt ruim 7 uur28, dat betekent dat er ook ruim 7 uur lang dode huidcellen in bed terecht komen. Je verliest per dag zoveel dode huidcellen dat er wel een miljoen huisstofmijten van kunnen eten29. Ook verlies je ’s nachts vocht via je huid en ademhaling30,31. Daarmee creëer je ook een fijne omgeving voor de huismijten, want die houden van een hoge luchtvochtigheid.
Lees onze tips tegen huisstofmijten in je slaapkamer.
Nee, daar zijn ze echt te klein voor. En ondanks dat ze graag van je huidschilfers smullen, vertoeven ze liever in je kleren, bank of beddengoed, dan dat ze over je huid heenlopen32. Als je als gevolg van een huisstofmijtallergie eczeem hebt, kan het wel voelen alsof er kleine beestjes over je huid lopen of in je huid bijten33.
Huisstofmijten houden van een hoge luchtvochtigheid en warmte. Bij een hoge luchtvochtigheid planten ze zich ook beter voort. Het is daarom beter om de relatieve luchtvochtigheid op zo’n 35 tot maximaal 50% te houden. De relatieve luchtvochtigheid geeft aan hoeveel waterdamp de lucht bij een bepaalde temperatuur bevat. Warme lucht kan meer vocht bevatten dan koude34. De relatieve luchtvochtigheid is in de zomer daarom vaak hoger dan in de winter.
In elke ruimte een luchtontvochtiger gebruiken, is het beste als je huisstofmijten onder de duim wilt houden. Maar als je er maar één hebt, dan kun je deze het beste op de slaapkamer zetten1. Daarmee maak je het voor huismijten een stuk minder aantrekkelijk om in je bed te vertoeven.
Schurftmijten en huisstofmijten zijn niet hetzelfde. Ze komen uit dezelfde familie38 en lijken wel wat op elkaar. Zo zien ze er allebei uit als kleine spinnetjes, en zijn ze beiden (bijna) niet met het blote oog te zien. Als je last hebt van schurft, ook wel scabiës genoemd, kun je ’s nachts veel jeuk hebben. Dit komt doordat schurftmijten eitjes in je huid kunnen leggen35. Bij een huisstofmijtallergie kun je ook huidklachten hebben, maar dat komt door de allergische reactie op de uitwerpselen. Huisstofmijten leggen geen eitjes in je huid36.
Wist je dat je ook voor schurftmijten allergisch kunt zijn37? Dit komt wel minder voor, omdat schurftmijten minder te vinden zijn in onze huizen.
Dit zijn hele verschillende diertjes. Huisstofmijten zijn heel klein (0,1 tot 0,6 mm). Bedwantsen kunnen veel groter worden, tot wel 6 mm. Bovendien kunnen bedwantsen bijten, huisstofmijten kunnen dit niet. De enige echte overeenkomst is eigenlijk dat beide soorten graag in je bed leven. Lees meer over de verschillen tussen huisstofmijten en bedwantsen.
Een allergische reactie op een wespensteek zorgt vaak voor een zwelling van meer dan 10 cm.¹,22 Het lichaamsdeel waar je bent gestoken, zoals een arm of been, kan flink opzwellen.5 Je huisarts zal vragen stellen over deze en eerdere klachten en kan een allergietest aanraden. Anafylaxie door een wespensteek is een gevaarlijke reactie van het hele lichaam en wordt vaak vastgesteld op de spoedeisende hulp.1
Mildere allergische reacties komen vaker voor,4 maar het lijkt erop dat het risico op ernstige anafylaxie door een wespensteek toeneemt met de leeftijd van de persoon en hoe snel de klachten beginnen.6,25 Uit onderzoek naar eerdere gevallen blijkt ook dat andere symptomen, zoals problemen met de luchtwegen, ademhaling of bloedsomloop zónder huidklachten een waarschuwing kunnen zijn.6,24
Als je wordt gestoken en merkt dat de reactie zich verspreidt over je hele lichaam, is dat een medisch noodgeval.22 De wespensteek kan invloed hebben op je bloeddruk en hartslag. Je kunt flauwvallen en dit kan levensgevaarlijk zijn.7 Bel dan direct een ambulance. Ook als je in je nek of mond wordt gestoken en de zwelling het ademhalen moeilijk maakt, moet je meteen medische hulp inschakelen.7
Dat hangt af van hoe heftig de reactie is. Een grote, plaatselijke allergische reactie kan meteen ontstaan, maar ook pas later. De klachten kunnen binnen één of twee dagen erger worden.8 Anafylaxie door een wespensteek begint vaak snel: de eerste symptomen kunnen al binnen enkele minuten optreden en zich snel uitbreiden.1
Wespen steken mensen om zichzelf te verdedigen. Hun gif is meestal binnen 24 uur uit je lichaam verdwenen. Zo lang duren ook de meeste reacties.1 Bij een grote, plaatselijke allergische reactie kunnen de klachten enkele dagen aanhouden,8 maar dat komt door de afweerreactie van je eigen lichaam.1
Insectensprays helpen niet tegen wespen, maar pepermuntolie kan misschien wel werken.9 Zorg er ook voor dat je ze niet aantrekt: dek eten en drinken af in de zomer, vooral buiten. Vermijd geparfumeerde verzorgingsproducten en felle kleding.5 Sla nooit naar wespen, want dat maakt ze agressief. Ze kunnen zelfs andere wespen erbij roepen.5
Een allergie voor wespensteken betekent niet dat je binnen moet blijven. Denk aan voorzorgsmaatregelen en neem altijd je noodmedicatie mee (adrenalinepen of neusspray),3,5 en let op wat wespen aantrekt: in het begin van de zomer is dat vooral vlees,10,21 later meer zoete geuren en felle kleuren.5 Het risico op steken is het grootst in de late zomer en herfst, als de koningin de werkers uit het nest verjaagt.21
Hoornaars zijn de grootste soort binnen de wespfamilie en kunnen, net als wespen, meerdere keren steken.11 De steek doet meer pijn dan die van een wesp. Dit komt door een bepaalde stof in het gif van de hoornaar,11 en wordt als gevaarlijker gezien dan een bijensteek.11 Tegelijkertijd kan elke insectensteek levensgevaarlijk zijn als je er allergisch voor bent.1
Laat een wespennest altijd met rust en sla wespen niet weg. Overweeg om het nest te laten zitten; een wespennest heeft een nuttige functie in de natuur. Hangt het nest in de weg of vormt het een gevaar, neem dan contact op met een lokale imker om het nest veilig te laten verplaatsen. Maak het nest niet dicht, wespen vinden altijd een uitgang.27
Maak een foto van de allergische reactie op de steek en laat die aan je huisarts zien. Die zal vragen welk insect je heeft gestoken (honingbijen laten hun angel achter)1,11 en wat je heftigste reactie tot nu toe was. Die informatie kan iets zeggen over het risico op steken in de toekomst.8 Je kunt ook getest worden op verschillende soorten insectengif om te bepalen of je allergisch bent.
Je reageert heftig op insectenbeten of -steken omdat je immuunsysteem overgevoelig reageert.1,22 Het beschermt je lichaam tegen vreemde stoffen zoals bijen- of wespengif of het speeksel van muggen, en dat zorgt normaal gesproken voor milde irritatie bij de meeste mensen.1 Maar bij jou reageert het te sterk, waardoor je allergische klachten krijgt.1,22
Het eerste teken kan een pijnlijke zwelling zijn van meer dan 10 cm1,22 (zelfs je hele been of arm kan opzwellen, als je daar bent gestoken).5 Een zeer ernstige reactie, zoals anafylaxie, wordt vaak vastgesteld op de spoedeisende hulp. In beide gevallen kan een allergie voor insectengif worden aangetoond met een priktest op de huid of een bloedtest.1
Antihistaminica kunnen milde tot matige zwelling en jeuk verminderen die ontstaan doordat je lichaam histamine vrijmaakt na een insectenbeet of -steek.5,13 Je kunt ze innemen als tablet of drankje. Nieuwere soorten middelen van antihistaminica zoals Cetirizine en Loratadine maken meestal niet slaperig.13 Ook een corticosteroïdcrème, een gewone pijnstiller en een koud kompres kunnen helpen.5
Als je heftig reageert op bijen- of wespensteken, vraag dan je huisarts of immunotherapie met insectengif een mogelijkheid is. Dit is een behandeling die je lichaam helpt om minder heftig te reageren op steken.1,25 Het risico op een ernstige allergische reactie (anafylaxie) kan daarmee dalen van 40–75% vóór de behandeling naar slechts 6%.14
Wespen steken als ze zich bedreigd voelen, dus sla niet naar ze en maak geen plotselinge bewegingen.1,5 Ze zijn agressiever dan bijen, vooral in de late zomer als ze op zoek zijn naar voedsel, soms zelfs ‘dronken’ van gistend fruit op de grond.5 In de late herfst stoppen ze meestal met steken, omdat de temperatuur daalt en ze sterven of in winterslaap gaan.10
Onthoud welk insect je hebt gezien of hoe het eruit zag. Dit kan helpen om later te bepalen door welk insect je bent gestoken. Bijen laten vaak hun angel achter en veroorzaken een rode bult met wit puntje. Wespen laten geen angel achter en kunnen meerdere keren steken. Dit veroorzaakt een branderige, jeukende bult. De steek van een hoornaar voelt zeer pijnlijk aan en veroorzaakt een snel opkomende, grote rode zwelling die warm aanvoelt en soms blauwachtig kan kleuren. Deze steek is vaak erger dan een wesp- of bijensteek.28
Laat het gif van een wespen-of bijensteek altijd zitten. Uitzuigen kan de wond besmetten. Als je door een bij bent gestoken, verwijder je de angel en was je de wond met water en milde zeep. Een wespensteek kun je direct wassen. Gebruik een koud kompres om zwelling of pijn te verminderen. Houd de plek goed in de gaten en neem contact op met de huisarts als je denkt dat je mogelijk een allergische reactie hebt op de steek.28
Het gif van wespen, bijen, hommels en hoornaars kan vergelijkbare allergische reacties veroorzaken, maar je bent niet automatisch allergisch voor alle soorten. Sommige mensen reageren op één type insectengif, anderen op meerdere. Daarom is het belangrijk om met je huisarts te overleggen en je te laten testen, zodat je weet waar je precies op reageert.29
De klachten kunnen al binnen enkele seconden na contact met de allergische trigger beginnen. Je kunt door een anafylactische shock overlijden, dat gebeurt bij de helft van de sterfgevallen binnen het eerste uur.15 Soms komt er een tweede golf van klachten, uren later. Daarom is het belangrijk om na de spoedbehandeling goed in de gaten gehouden te worden.15 In zeldzame gevallen kunnen de klachten ook een paar dagen aanhouden.1,3
Anafylaxie kan in het begin mild aanvoelen,2 bijvoorbeeld met een loopneus, huiduitslag, jeuk in de keel, tranende ogen, misselijkheid of een metaalachtige smaak en een onrustig gevoel. Daarna kun je benauwd worden, gaan piepen bij het ademen, buikkrampen of diarree krijgen of overgeven.24 Dit is volgens de World Allergy Organization de mildste vorm van anafylaxie.
Anafylaxie kan soms vanzelf afnemen, maar dat weet je bij het begin nooit zeker.16 Als de reactie overgaat in een anafylactische shock, kun je zonder spoedbehandeling overlijden.3 Adrenaline23 helpt om de bloeddruk en hartfunctie te herstellen voordat er blijvende schade optreedt.3,17 Wacht dus niet en schakel meteen medische hulp in.
Het is mogelijk om door anafylaxie heen te slapen, maar dat is niet waarschijnlijk vanwege de ernst van de klachten.16 Bij allergische aandoeningen zoals astma, waarbij ademhalen moeilijk wordt, en jeukende huidaandoeningen worden mensen vaak wakker.18 Pijn maakt je ook wakker. Dat is een overlevingsmechanisme.19 Bewaar daarom je adrenalinepen altijd naast je bed.
Water drinken is goed om gehydrateerd te blijven, maar er is geen bewijs dat het helpt tijdens een ernstige allergische reactie van het hele lichaam. Anafylaxie kan ervoor zorgen dat het bloedvolume in je lichaam plotseling sterk daalt.3 Alleen een infuus kan dat snel genoeg aanvullen om te voorkomen dat je in een anafylactische shock raakt.3
Bij een anafylactische shock kan de huid bleek, koud en klam worden. Het hart kan sneller gaan kloppen, de ademhaling wordt snel en rochelend,20.22,24 en iemand kan de controle over de darmen verliezen.24 Verwarring en onrust komen vaak voor. Ongeveer 30% van de mensen met anafylaxie raakt in shock en dat kan onomkeerbaar zijn.
Anafylaxie kan levensbedreigend zijn. Het allerbelangrijkste is dan om niet te gaan eten maar direct je noodmedicatie toe te dienen (adrenaline)23 als je die hebt en een ambulance te bellen.3,15,22 Ernstige allergische reacties kunnen namelijk ook zwelling van de keel, tong of luchtwegen veroorzaken, zelfs als voedsel niet de oorzaak is.1,2,22, 24 De zwelling maakt slikken moeilijk of zelfs gevaarlijk. 7
Welke symptomen komen er allemaal voor?
Gestoken door en wesp?
Vind een insectengifallergie specialist in jouw buurt!
Welke insectengif kenniscentra zijn er allemaal?
Wat is een bijensteekallergie
Allergische reactie na een bijensteek?
1.InformedHealth.org [Internet]. Cologne, Germany: Institute for Quality and Efficiency in Health Care (IQWiG); 2006-. Overview: Insect venom allergies. [Updated 2023 Jun 14].
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK447108/
2.American College of Allergy Asthma and Immunology. Insect sting allergies. Retrieved on 6 May 2024 from:
https://acaai.org/allergies/allergic-conditions/insect-sting-allergies/
3.UpToDate. Bee and insect stings Beyond the basics. Retrieved on 6 May 2024 from:
https://www.uptodate.com/contents/bee-and-insect-stings-beyond-the-basics/print
4.Allergy UK. Wasp and bee sting allergy. Retrieved on 6 May 2024 from:
https://www.allergyuk.org/resources/wasp-and-bee-sting-allergy/
5.UMC Utrecht. Insectengifallergie. Beschikbaar op:
https://www.umcutrecht.nl/nl/ziekte/insectengifallergie
Geraadpleegd op 7 augustus 2024.
6.Thuisarts. Ik heb last van een insectenbeet. Laatste update: 28 oktober 2019. Beschikbaar op:
https://www.thuisarts.nl/insectenbeet/ik-heb-last-van-insectenbeet
7.Allergy UK. Anaphylaxis and severe allergic reaction. Retrieved 6 May 2024 from:
https://www.allergyuk.org/resources/anaphylaxis-and-severe-allergic-reaction-factsheet/
8.Castagnoli R, Giovannini M, Mori F, Barni S, Pecoraro L, Arasi S, Saretta F, Mastrorilli C, Liotti L, Caminiti L, Sturm GJ, Marseglia GL, Novembre E. Unusual reactions to hymenoptera stings: Current knowledge and unmet needs in the pediatric population. Front Med: Pathology section. Vol 8 2021. Doi.org/10.3389/fmed.2021.717200
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fmed.2021.717290/full
9.Bischof R O. Seasonal incidence of insect stings: autumn 'yellow jacket delirium'. J Fam Pract. 1996 Sep;43(3):271-3. PMID: 8797755.
https://cdn.mdedge.com/files/s3fs-public/jfp-archived-issues/1996-volume_42-43/JFP_1996-08_v43_i3_seasonal-incidence-of-insect-stings-autu.pdf
10.NBC Environment. Wasp Life Cycle. Retrieved on 17 March 2022 from:
https://www.nbcenvironment.co.uk/about-us/articles/wasp-life-cycle
11.British Society for Immunology. Allergy. Retrieved on 6 May 2024 from:
https://www.immunology.org/policy-and-public-affairs/briefings-and-position-statements/allergy
12.American College of Allergy Asthma and Immunology. Who gets allergies? Retrieved on 6 May 2024 from:
https://acaai.org/allergies/allergies-101/who-gets-allergies/
13.Johns Hopkins Medicine. FOR KIDS WHO MAY NEVER OUTGROW BEE STING ALLERGIES: SHOTS REDUCE RISK. Retrieved on 6 May 2024 from:
https://www.eurekalert.org/news-releases/689432
14.Sturm GJ, Varga EM, Roberts G, Mosbech H, Bilò MB, Akdis CA, Antolín-Amérigo D, Cichocka-Jarosz E, Gawlik R, Jakob T, Kosnik M, Lange J, Mingomataj E, Mitsias DI, Ollert M, Oude Elberink JNG, Pfaar O, Pitsios C, Pravettoni V, Ruëff F, Sin BA, Agache I, Angier E, Arasi S, Calderón MA, Fernandez-Rivas M, Halken S, Jutel M, Lau S, Pajno GB, van Ree R, Ryan D, Spranger O, van Wijk RG, Dhami S, Zaman H, Sheikh A, Muraro A. EAACI guidelines on allergen immunotherapy: Hymenoptera venom allergy. Allergy. 2018 Apr;73(4):744-764. doi: 10.1111/all.13262
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/all.13262
15.Britannica. Wasp. Retrieved on 6 May 2024 from:
https://www.britannica.com/animal/wasp
16.Georgia Tech. Honeybees are really hairy, so they can carry as much pollen as possible. Retrieved on 6 May 2024 from:
https://eas.gatech.edu/honeybees-are-really-hairy-so-they-can-carry-much-pollen-possible
17.Zhao ZL, Zhao HP, Ma GJ, Wu CW, Yang K, Feng XQ. Structures, properties, and functions of the stings of honey bees and paper wasps: a comparative study. Biol Open. 2015 May 22;4(7):921-8. doi: 10.1242/bio.012195.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4571097/
18.NHS. Insect bites and stings. Retrieved on 6 May 2024 from:
https://www.nhs.uk/conditions/insect-bites-and-stings/
Vind een Allergiespecialist
