Allergieklachten bij kinderen

Denk je dat je kind allergieklachten heeft? Allergie komt veel voor bij kinderen.^1,2 We kunnen ons voorstellen dat je hier vragen over hebt of je zorgen over maakt. Gelukkig zijn er goede behandelingen voor kinderen met allergie. Het belangrijkste is dat de klachten zo vroeg mogelijk worden herkend. Een effectieve behandeling van de klachten kan ervoor zorgen dat het niet erger wordt.³

Bij hele jonge kinderen is eczeem vaak de eerste uiting van allergie.^3,4 Dit kan overgaan in voedselallergie en daarna in luchtwegallergie, zoals hooikoorts. Sommige kinderen kunnen allergisch astma ontwikkelen. Ze hebben dan een bijvoorbeeld last van een piepende ademhaling. Tegen de tijd dat ze naar school gaan zijn de klachten erger en hebben ze soms een inhalator nodig.^3,4 Dit hele proces wordt ook wel de ‘allergische mars’ genoemd.^3,4

Het is niet nodig dat kinderen last hebben van allergieklachten. Kinderen met allergie missen soms school en kunnen niet alles doen wat ze willen met hun vrienden. Soms kan een allergie, zoals voor voedsel en insectengif zelfs levensgevaarlijk voor ze zijn. Lees vooral verder als je meer wilt weten over allergieklachten bij kinderen, de oorzaken, diagnose en de behandeling. Dan kun jij je kind de hulp geven die het nodig heeft!

Allergieën kunnen overal in het lichaam voorkomen: op de huid, in de ogen en neus, maar ook in de keel, longen en maag.⁶ Veelvoorkomende allergieklachten zijn onder andere:

• Huiduitslag of galbulten^6,7 
• Verstopte neus⁶
• Loopneus^6,7
• Niezen^6,7
• Jeukende ogen^6,7
• Hoesten^6,7 
• Piepende ademhaling⁶ 
• Maagklachten⁷ 

Het komt vaak voor dat ouders of verzorgers helemaal niet beseffen dat een allergie de oorzaak van de klachten kan zijn. Het is waardevol om te begrijpen hoe mogelijke allergietriggers werken. Zo kun je snel medische advies inwinnen.

Om de oorzaak van allergieklachten te begrijpen, moeten we naar het immuunsysteem van het lichaam kijken. Het immuunsysteem verdedigt ons lichaam tegen indringers van buitenaf zoals bacteriën en virussen. Bij kinderen met een allergie reageert het immuunsysteem op vals alarm. Het valt stofjes aan die eigenlijk helemaal geen bedreiging zijn.⁸ Deze stofjes waar het immuunsysteem allergisch op reageert, worden allergenen genoemd.⁸

Een goed voorbeeld zijn kinderen met een grasallergie. Hun immuunsysteem ziet deze graspollen als schadelijk. Het valt ze aan met zogenaamde antilichamen die immunoglobuline E (IgE) worden genoemd.⁸ Daardoor kunnen histamine en andere stoffen in het lichaam vrijkomen, waardoor deze kinderen allergieklachten zoals niezen en waterige ogen krijgen.⁹

Veelvoorkomende allergenen (bij kinderen) zijn:⁷

• Boompollen
• Graspollen
• Onkruidpollen
• Huisstofmijten
• Huidschilfers van huisdieren
• Schimmel
• Pinda’s
• Eieren
• Melk
• Insectensteken en -beten

Moet je kind niezen of heeft het rode, tranende ogen en houdt de jeuk maar niet op? Dit zijn typische klachten van een allergie die het hele jaar kan duren en seizoensgebonden is.

Allergiesymptomen kunnen het hele jaar door worden veroorzaakt door triggers zoals huisstofmijt, schimmels en huidschilfers van huisdieren. Allergie die door pollen wordt veroorzaakt zijn seizoen afhankelijk. Daarom worden ze ook wel seizoen allergie genoemd. Bomen, grassen en onkruiden geven in bepaalde tijden van het jaar (vooral in de lente, zomer en een beetje in de herfst) stuifmeel af.

Veelvoorkomende klachten van allergie die het hele jaar duurt en seizoengebonden allergie zijn:¹⁰

• Verstopte neus
• Jeukende of loopneus
• Niezen
• Jeukende, waterige of rode ogen
• Hoesten¹¹

Hoewel het vaak hooikoorts wordt genoemd, worden seizoensgebonden allergieklachten niet veroorzaakt door hooi maar door pollen.¹² En wist je dat kinderen van hooikoorts geen koorts krijgen?¹³

De huis-tuin-en-keuken-verkoudheid gaat gepaard met klachten die ook voorkomen bij allergie (zowel bij het hele jaar door als bij seizoensgebonden allergie). Denk daarbij bijvoorbeeld aan niezen en een loopneus of een verstopte neus.¹³ Maar er zijn ook duidelijke verschillen tussen luchtwegallergie en een gewone verkoudheid. Dit zijn ze: ^10,13-15

Je kunt ook op andere manieren nagaan of je te maken hebt met verkoudheid of een allergie:

Soms kunnen allergieën die neus- en oogklachten veroorzaken uitmonden in allergische astma. Heeft je kind allergische astma? Dat betekent dat de astmaklachten veroorzaakt worden door allergenen, zoals pollen, huisstofmijt, schimmels of huidschilfers van huisdieren.¹⁶
Astmaklachten zijn onder andere:¹⁷

• Kortademigheid, vooral tijdens fysieke activiteiten
• Piepende ademhaling
• Een beklemmend gevoel op de borst
• Hoesten
• ‘s Nachts wakker worden door de klachten

Door de oorzaak van de klachten te vinden én de ziekte onder controle te houden proberen artsen ervoor te zorgen dat het niet erger wordt. Goede behandeling van allergieklachten bij kinderen vanaf een zeer jonge leeftijd is daarbij heel erg belangrijk.

Sommige allergieën, vooral die voor voedsel of insectensteken, kunnen plotseling ernstige allergische reacties geven. Dit heet anafylaxie. Het hele lichaam is kan hierbij betrokken zijn. Dit kan levensbedreigend zijn. Zoek meteen medische hulp voor je kind als je denk dat het een anafylactische reactie heeft.²⁵

Zo’n ernstige allergische reactie begint meestal binnen een paar minuten nadat je kind in contact komt met de allergietrigger. Maar de klachten kunnen ook pas vele uren later beginnen.²⁵ Klachten bij anafylaxie kunnen zijn:²⁶

• Huidreacties zoals netelroos, jeuk, blozen of bleekheid
• Zwelling van de tong en de keel
• Piepen en moeilijkheden met ademhalen
• Misselijkheid, overgeven of diarree
• Zwakke of snelle pols
• Verlaging van de bloeddruk
• Duizeligheid of flauwvallen

Kinderen die risico op een hele ernstige allergische reactie lopen, moeten altijd een auto-injector of adrenalinepen bij zich hebben. Adrenaline is een hormoon dat door het lichaam wordt gemaakt. Hiermee kunnen de effecten van anafylaxie behandeld worden. Je arts leert jou (en je kind) hoe de auto-injector of adrenalinepen gebruikt moet worden. Zorg ervoor dat andere mensen die ook voor je kind zorgen (bijvoorbeeld op de kinderopvang of op school) hier ook mee oefenen.  

Het is belangrijk dat je kind altijd twee adrenalinepennen bij zich heeft. Zelfs als je kind zich na het gebruik van de eerste pen beter voelt, moet je toch naar het ziekenhuis gaan. Dit komt omdat er nog steeds kans is op een tweede, vertraagde anafylactische reactie.

Allergieklachten die acuut ontstaan kunnen uren tot dagen duren.⁵  Meestal duren ze net zo lang als de tijd waarin je kind in contact is geweest met de allergietrigger.

Het is belangrijk om te beseffen dat allergieën gedurende het leven van je kind kunnen veranderen. ²⁷ Iets wat eerder een sterke en langdurige reactie veroorzaakte, kan later in het leven van je kind juist veel mildere en kortere klachten geven. Omgekeerd kan ook gebeuren: de klachten kunnen verergeren.

Allergie begint meestal al vroeg in het leven van je kind. Klachten zijn huiduitslag (eczeem) of galbulten.^3,4 

Voedselallergie komt vaak voor op deze leeftijd. Ze kunnen gepaard gaan met extra klachten zoals buikpijn, maar ook met ernstigere en zelfs levensbedreigende symptomen.³

Allergie voor bijvoorbeeld huisstofmijten of seizoengebonden allergie (hooikoorts) kan zich op deze leeftijd ontwikkelen. Symptomen hiervan zijn onder andere een loopneus of verstopte neus, niezen en jeukende ogen.

De symptomen kunnen leiden tot allergisch astma, met klachten zoals piepende ademhaling en hoesten. Dit kan aanhouden tot je kind de puberteit of volwassenheid bereikt.

Tijdens de tienerjaren verandert er veel voor kinderen, ook wat allergie betreft. Symptomen kunnen veranderen, verergeren of chronisch worden. Sommige kinderen reageren niet meer op bepaalde voedseltriggers, terwijl anderen juist nieuwe klachten ontwikkelen. Ongeveer 25% van de 13- tot 14-jarigen met symptomen vergelijkbaar met hooikoorts ontwikkelt ook astma.²⁹

De ‘allergische mars’ verloopt niet altijd hetzelfde en kan verschillen van kind tot kind. Daarom is het verstandig om de ernst van de symptomen en eventuele veranderingen in de loop van de tijd bij te houden. Goed om dit met je arts bespreken.

Met huidpriktesten kan gezocht worden naar de aanwezigheid van IgE-antilichamen voor bepaalde allergietriggers.⁶ Er wordt zeer verdund allergeen op de huid gedruppeld. Dan worden er hele kleine gaatjes in de huid gemaakt.⁶ Als je kind allergisch is voor het geteste allergeen, zal er binnen ca. 15 minuten een klein rood bultje dat op een muggenbult lijkt verschijnen.⁶ 

Bloedtesten kunnen de hoeveelheid IgE-antilichamen in het lichaam meten.⁶ Allergiebloedtesten kunnen handig zijn als je kind een huidaandoening heeft die de resultaten van een huidpriktest kan beïnvloeden of als je kind net een ernstige allergische reactie heeft gehad.⁶

Een provocatietest kan bijvoorbeeld worden gebruikt om de diagnose voedselallergie te stellen. Bij deze test krijgt je kind een klein beetje van een allergietrigger. De effecten ervan – als die er zijn – worden gecontroleerd en opgeschreven.⁶ Provocatietesten worden onder medische begeleiding in ziekenhuis of op de poli uitgevoerd zodat er meteen kan worden ingegrepen mocht er een ernstige systemische allergische reactie optreden.  

Hoe je het beste je kind kunt ondersteunen bij het omgaan met of behandelen van zijn of haar allergie, hangt af van verschillende factoren, waaronder de leeftijd en algemene gezondheid van je kind. Ook de ernst en frequentie van de klachten spelen een rol. Het is belangrijk op te merken dat allergieën soms kunnen lijken op andere gezondheidsproblemen. Daarom is het raadzaam om altijd eerst een afspraak te maken met je arts. Geef je arts een zo compleet mogelijk beeld van de allergieklachten van je kind. Leg goed uit op welke manier deze klachten het dagelijkse leven van je kind beïnvloeden. Dat helpt je arts bij het stellen van de diagnose. Zo krijg je de beste zorg voor zijn of haar specifieke allergie.  

Raadpleeg je arts zodat deze je kan helpen de juiste behandeling voor de allergie van je kind te vinden. Er zijn veel medicijnen beschikbaar die de symptomen kunnen verlichten, zoals neussprays met zoutoplossing, oogdruppels, antihistaminica deze zorgen ervoor dat het histamine geblokkeerd wordt dat bij een allergische reactie vrijkomt (zowel in tabletvorm als oogdruppels), en crèmes en lotions met corticosteroïden deze doen een hormoon in het lichaam na en verminderen zo de allergische ontsteking. Soms kan de arts ook voorschrijven dat je kind medicijnen krijgt die niet zonder recept verkrijgbaar zijn.

Allergie immunotherapie richt zich op de training van het immuunsysteem. Deze behandeling zorgt ervoor dat de reactie van het immuunsysteem op het stofje waarvoor je kind allergisch is, verandert. Bij deze behandeling wordt het immuunsysteem steeds met kleine beetjes blootgesteld aan de stof die de allergische reactie uitlokt. Daardoor raakt het lichaam eraan gewend. Het reageert dan waarschijnlijk niet meer op allergietriggers waar je kind vroeger wél een allergische reactie op had. Het immuunsysteem wordt als het ware ‘gereset’. Bespreek met je arts of allergie immunotherapie geschikt is voor jouw kind.

Allergische reacties kunnen op allerlei delen van het lichaam van je kind effect hebben. Bij zeer jonge kinderen beginnen allergieklachten vaak met eczeem. Vanaf de peuterleeftijd kunnen voedselallergieën maagklachten geven, maar ook andere, ernstiger of zelfs levensbedreigende klachten zoals zwelling van de keel en ademhalingsmoeilijkheden. Bij jonge kinderen kunnen zich het hele jaar door of seizoensgebonden allergieën ontwikkelen die veroorzaakt worden door triggers in de lucht. Dat zijn huisstofmijt en pollen; vaak krijgen kinderen daardoor last van een loopneus, verstopte neus, niezen en jeukende tranende ogen. Bij sommige kinderen kan dit uitmonden in allergische astma.

Als je arts vermoedt dat je kind een allergie heeft, kan deze een huidpriktest, een bloedtest of een provocatietest doen om de diagnose te kunnen stellen. Is eenmaal duidelijk dat je kind een allergie heeft, dan zijn er allerlei bewezen effectieve behandelingen mogelijk zodat je kind zo min mogelijk last hoeft te hebben van zijn of haar allergie. Een goede allergiebehandeling kan ook helpen bij het verminderen van het risico op toekomstige gezondheidsproblemen.