Wat is allergische rinitis?

Volgens het RIVM heeft 15% tot 35% van de Nederlanders last van allergische rinitis.1,7 Mensen gaan daarmee niet altijd naar de huisarts, terwijl deze klachten het dagelijks leven behoorlijk kunnen verstoren.1

Voor de één zijn de klachten mild en goed vol te houden. Maar voor de ander hebben ze juist veel invloed op werk, slaap of energie.2

Heb jij last van klachten die wijzen op allergische rinitis? In dit artikel lees je wat allergische rinitis precies is, waar de klachten vandaan komen en wat je kunt doen om je beter te voelen.

 

Wat is allergische rinitis precies?

Het NHG legt uit dat allergische rinitis een ontsteking van je neusslijmvlies is. Dit komt door een allergische reactie op onschuldige stoffen zoals pollen of huisstofmijt.1,8 De klachten lijken op die van een verkoudheid, maar worden dus niet door een virus veroorzaakt.
 
Ongeveer 1 op de 4 mensen in Nederland heeft allergische rinitis. Bij kinderen met astma komt dit zelfs voor bij 3 van de 4. De klachten beginnen vaak al op jonge leeftijd, vooral bij kinderen met aanleg voor allergieën.10

Symptomen van allergische rinitis

Typische allergische rinitis symptomen lijken op een verkoudheid.8 Veelvoorkomende klachten zijn een verstopte of loopneus, niezen, jeuk aan de neus en het gevoel van slijm achter in de keel.1,2,3,8

Je kunt ook last krijgen van je ogen of luchtwegen, bijvoorbeeld:

  • jeukende, rode of tranende ogen1,2,3
  • hoesten2,3
  • benauwdheid of piepende ademhaling2,3
  • pijn of druk in de bijholten2,3

Allergische rinitis kan ook meer zijn dan alleen niezen en een verstopte neus. Het kan invloed hebben op je dagelijks leven. Je slaapt slechter, wordt vaker wakker en voelt je overdag moe.1,2 Ook concentratieproblemen, stemmingswisselingen of zelfs angst en somberheid kunnen voorkomen.1,2

Oorzaken van allergische rinitis

Allergische rinitis ontstaat door een reactie op allergenen zoals pollen of huisstofmijt.1,8 In een rapport uit 2021 stelt het RIVM dat naar schatting 51% tot 57,7% van de mensen met allergische rinitis hooikoorts heeft, wat betekent dat hun klachten worden veroorzaakt door pollen van bomen en grassen. Daarmee zijn pollen de meest voorkomende oorzaak van allergische rinitis in Nederland.7

Andere veelvoorkomende stoffen die klachten kunnen uitlokken zijn:

Je lichaam reageert te heftig op deze stoffen en daardoor krijg je klachten.1

Allergische rinitis door pollen

Pollen zijn lichte stuifmeelkorrels van bomen, grassen en onkruiden die via de lucht worden verspreid. Volgens het RIVM kunnen deze pollen allergische rinitis veroorzaken.9 Als je klachten krijgt door pollen, noemen we dat ook wel hooikoorts.4,5

De hoeveelheid pollen in de lucht hangt af van het weer. Op warme, droge en winderige dagen zijn er vaak meer pollen. Koel en vochtig weer zorgt juist voor minder pollen in de lucht. Pollen van bloemen zijn zwaarder en worden meestal verspreid door insecten. Deze veroorzaken meestal geen allergische rinitis.4,5,8

Infographic over hooikoorts, met klachten en hoe deze je dagelijks leven kunnen beïnvloeden.

Infographic over hooikoorts, met klachten en hoe deze je dagelijks leven kunnen beïnvloeden.

Allergische rinitis door huisstofmijt

Huisstofmijten zijn kleine beestjes die goed leven in warme, vochtige ruimtes. Ze zitten vooral in beddengoed, matrassen en kussens. De allergische reactie ontstaat niet door de mijt zelf, maar door de uitwerpselen en huidschilfers die ze achterlaten.6

Je vindt huisstofmijten ook in tapijten, gordijnen, stoffen meubels en knuffels. Ze voeden zich met huidschilfers en zitten daarom vaak in de slaapkamer.6

Allergische rinitis door schimmelsporen

Uit cijfers blijkt dat ongeveer 19% van de huishoudens in Nederland te maken heeft met vocht- en schimmelproblemen.11 Schimmels kunnen sporen afgeven die door de lucht zweven. Die schimmelsporen komen bijvoorbeeld voor in badkamers, keukens, kelders of bij lekkages.1 Als je ze (ongemerkt) inademt, kan dat allergische rinitis veroorzaken.

 

Allergische rinitis door huidschilfers van huisdieren

Ook huisdieren zoals katten en honden kunnen allergische rinitis veroorzaken.1 De klachten komen vooral door dode huidschilfers, maar ook door haren, speeksel en urine. Deze deeltjes zweven door de lucht en blijven makkelijk hangen aan meubels en kleding.1

Zelfs als het dier niet in huis is, kun je nog klachten hebben.

Erfelijke aanleg voor allergische rinitis

Allergische rinitis komt vaak voor in families.12 Als familieleden last hebben van allergieën, kun jij daar ook gevoeliger voor zijn. Dit heet erfelijke aanleg. Het is geen vaste regel: ook zonder familiegeschiedenis kun je allergische rinitis krijgen, maar met aanleg is de kans vaak groter.1

Volgens onderzoek van Wageningen University & Research is de kans op een allergie ongeveer 15% als niemand in je familie allergieën heeft. Is één ouder allergisch, dan loopt dit op tot 20%. Als beide ouders dezelfde allergie hebben, kan de kans zelfs oplopen tot 75%.12

 

Soorten allergische rinitis

Allergische rinitis kun je indelen op basis van het moment waarop je klachten hebt. Er zijn twee vormen: seizoensgebonden allergische rinitis (zoals hooikoorts) en allergische rinitis die het hele jaar voorkomt.

In deze tabel zie je wat het verschil is tussen beide vormen:

 

Type Wanneer heb je klachten? Mogelijke oorzaken
Seizoensgebonden¹ Alleen in bepaalde periodes van het jaar Pollen, schimmelsporen
Perenniaal (jaarrond)¹ Het hele jaar door Huisstofmijt, huidschilfers, schimmels

 

Deze indeling laat zien wanneer je klachten kunt krijgen. Soms is de oorzaak minder duidelijk en wisselen klachten en klachtenvrije periodes elkaar af.

Hoe vaak en hoe lang je klachten hebt, is ook belangrijk in het onderscheid. De onderstaande tabel laat het verschil zien tussen kortdurende (intermitterende) en aanhoudende allergische rinitis:

 

Type Frequentie van klachten Duur van de klachten
Intermitterend¹  Minder dan 4 dagen per week Korter dan 4 weken achter elkaar
Aanhoudend (persistent)¹ Meer dan 4 dagen per week Langer dan 4 weken achter elkaar

 

Daarnaast kijkt een arts ook naar de invloed op je dagelijks leven. Klachten kunnen mild zijn, maar ook matig of ernstig, bijvoorbeeld als ze je slaap of werk verstoren.

 

Behandeling van allergische rinitis

Er zijn verschillende manieren om allergische rinitis te behandelen. Je kunt allergenen proberen te vermijden, medicijnen gebruiken of kiezen voor immunotherapie.

Volgens onderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en internationale experts heeft 80% van de mensen met allergische rinitis ook astma.1 Als je je neusklachten goed behandelt, kun je daarmee vaak ook je astmaklachten verminderen.1

Welke allergische rinitis behandeling het beste helpt, hangt af van wat je klachten veroorzaakt en hoe erg ze zijn. Vaak helpt een combinatie van verschillende medicatiesoorten het beste. Je huisarts kan je daarbij adviseren.

 

Allergenen vermijden om de klachten te verminderen

Je kunt je klachten verminderen door zo min mogelijk in contact te komen met allergenen. Dat is niet altijd makkelijk, want sommige prikkels kun je niet helemaal vermijden. Toch zijn er manieren om de blootstelling te beperken. Dit heet ook wel saneren: je past je omgeving aan of neemt maatregelen om minder last te krijgen van allergenen.

 

Drie eenvoudige tips bij allergische rinitis door pollen

  1. Houd ramen en deuren gesloten als het pollenniveau hoog is. Check regelmatig de pollenkalender. Je kunt daarvoor bijvoorbeeld onze allergie-app gebruiken.
  2. Was je haar voor het slapengaan, zodat je slaapkamer zo veel mogelijk pollenvrij blijft.
  3. Droog je was niet buiten, anders neem je pollen mee naar binnen via je schone kleding.

 

Drie eenvoudige tips bij allergische rinitis door huisstofmijt

  1. Was je beddengoed elke week op 60 graden of hoger.
  2. Gebruik speciale hoezen om je kussen en dekbed. Zo krijgen huisstofmijten minder kans om zich te nestelen.
  3. Schaf een stofzuiger aan met een HEPA-filter. Daarmee blijven de mijten netjes in de stofzuigerzak.

 

Drie eenvoudige tips bij allergische rinitis door schimmel

  1. Zorg voor frisse lucht in huis. Zet regelmatig de ramen open zodat de lucht goed circuleert.
  2. Maak je keuken, badkamer en andere vochtige plekken goed schoon.
  3. Droog je was buiten of gebruik een droger. Zo voorkom je te veel vocht in huis.

 

Drie eenvoudige tips bij allergische rinitis door huisdieren

  1. Vermijd – als dat kan - contact met het dier waar je op reageert.
  2. Houd het dier in elk geval uit de woonkamer en slaapkamer.
  3. Gebruik luchtreinigers met een HEPA-filter om huidschilfers uit de lucht te halen.

 

Klachten verlichten bij allergische rinitis

Je kunt medicijnen gebruiken om de klachten van allergische rinitis te verlichten. Denk aan antihistaminica, corticosteroïden of decongestiva. Soms helpt een combinatie het beste.
Deze middelen zijn verkrijgbaar als tabletten, oogdruppels of neussprays. Wat voor jou werkt, hangt af van je klachten. Overleg altijd eerst met je huisarts of apotheker voordat je medicijnen gaat gebruiken.

 

Allergie-immunotherapie bij allergische rinitis

Bij ernstige of aanhoudende klachten kan allergie-immunotherapie een goede optie zijn. Je krijgt dan regelmatig kleine hoeveelheden van het allergeen toegediend. Deze behandeling leert je afweersysteem om minder heftig te reageren op de stof waar je allergisch voor bent. Hierdoor kunnen je klachten afnemen en heb je minder medicatie nodig. Ook hierbij geldt; bespreek met je huisarts of dit voor jou een mogelijkheid is.

 

Allergietesten bij allergische rinitis

 

Als je weet wat de oorzaak van jouw rinitis is, kun je je klachten beter begrijpen en behandelen. Een huisarts kan soms de oorzaak inschatten op basis van je klachten en medische voorgeschiedenis.

Soms is het een zoektocht om erachter te komen waar je op reageert. Je kunt je dan laten doorverwijzen naar een allergiespecialist en een allergietest laten doen.

Tegenwoordig kun je ook kiezen voor een thuistest, bijvoorbeeld van Homed-IQ. Daarmee neem je zelf thuis eenvoudig wat bloed af dat je opstuurt naar een laboratorium. Als je een positieve uitslag hebt, kan dit wijzen op een overgevoeligheid of allergie. Toch is het belangrijk om niet zelf te gaan ‘dokteren’, maar je testuitslag te bespreken met een huisarts.

Je kunt eenvoudig een online consult aanvragen bij OneTwoDigital. Gewoon vanuit huis, zonder dat je naar de huisarts hoeft. Een medisch specialist bespreekt de uitslag met je en geeft persoonlijk advies over wat je het beste kunt doen.

Alles over Allergie

 

We hopen dat onze uitleg over allergische rinitis je meer duidelijkheid heeft gegeven en helpt om je klachten beter te begrijpen. Heb je vragen over allergische rinitis? Je kunt meer informatie vinden op onze Facebook- of Instagram pagina. Ook vind je ons op Youtube. Liever direct contact? Je kunt ons ook een e-mail sturen!  

Behandelmethoden vergelijken? Lees over de mogelijkheden.

Allergie behandelen?

Lees verder

Deze symptomen kunnen duiden op allergisch astma.

's Nachts benauwd of hoestend wakker?

Lees verder

Er zijn meerdere testen die je arts kan doen om de diagnose te stellen.

Allergie testen?

Lees verder

Literatuurlijst

1. Bousquet J, Khaltaev N, Cruz AA, Denburg J, Fokkens WJ, Togias A, et al; World Health Organization; GA(2)LEN; AllerGen. Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma (ARIA) 2008 update (in collaboration with the World Health Organization, GA(2)LEN and AllerGen). Allergy. 2008 Apr;63 Suppl 86:8-160. doi: 10.1111/j.1398-9995.2007.01620.x.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18331513 

2. Meltzer, E O; Allergic Rhinitis - Burden of Illness, Quality of Life, Comorbidities, and Control
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0889856115001137?via%3Dihub 

3. Allergyuk.org. Your quick guide to allergic rhinitis and hay fever. Last review date 04/18
https://www.allergyuk.org/information-and-advice/conditions-and-symptoms/11-hay-fever-allergic-rhinitis#download_access

4. American Academy of Allergy Asthma & Immunology. Pollen definition.
https://www.aaaai.org/conditions-and-treatments/conditions-dictionary/pollen

5. Johns Hopkins Medicine. Allergens: Pollen.
https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/seasonal-allergies/allergens-pollen  

6. Miller JD. The Role of Dust Mites in Allergy. Clin Rev Allergy Immunol. 2018 Jun 23. doi: 10.1007/s12016-018-8693-0. [Epub ahead of print]
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29936683 

7. Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). (2021). Advies over nut en noodzaak van een pollenmeetnetwerk (RIVM-rapport 2021-0221). D. Houweling, J. van der Helm, A. Versteeg-de Jong, J. Wesseling, C. Boomsma & S. van Wijk.
https://www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/2021-0221.pdf
https://doi.org/10.21945/RIVM-2021-0221

8. Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG). (2023). NHG-Standaard Allergische en niet-allergische rinitis (M73). Richtlijnen NHG.
https://richtlijnen.nhg.org/standaarden/allergische-en-niet-allergische-rinitis

9. Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). (2022). Factsheet Groen en allergenen. https://www.rivm.nl/sites/default/files/2023-02/GGD%20Factsheet%20Klimaatadaptatie%20Groen%20en%20allergenen%20221220.pdf  

10. Isala Ziekenhuis. (2022, 16 maart). Allergische rhinitis bij kinderen. https://www.isala.nl/patientenfolders/6130-allergische-rhinitis-bij-kinderen/  

11. TNO, ABF Research & GGD Amsterdam. Bevindingen en handreikingen van TNO, ABF Research en GGD Amsterdam. Volkshuisvesting Nederland. https://www.volkshuisvestingnederland.nl/onderwerpen/aanpak-vocht-en-schimmel/alle-illustratieve-artikelen/bevindingen-en-handreikingen-van-tno-abf-research-en-ggd-amsterdam  

12. Wageningen University & Research (WUR). (z.d.). Genetische factoren. https://www.wur.nl/nl/onderzoek-resultaten/allergieconsortium/allergie/genetische-factoren.htm​l