Allergietesten bij kinderen

Denk je dat je kind een allergie heeft? Bespreek deze klachten dan met je huisarts. Deze kan voorstellen om een allergietest te doen. Dat kunnen huidtesten, bloedtesten en provocatietesten zijn. Wat voor jouw kind de meest geschikte test is, hangt meestal af van de oorzaak van de allergie (‘allergietrigger’).

Er bestaan diverse soorten allergietesten. Verschillende allergietesten hebben soms ook verschillende namen hebben. Dat maakt het ingewikkeld.

Wil je meer weten over allergietesten bij kinderen, welke soorten er zijn en waarom je arts voor een bepaalde test kiest? Lees dan vooral verder!

Misschien heb je het met je arts nog helemaal niet over allergietesten gehad. Wij kunnen je helpen om je goed op zo’n gesprek voor te bereiden. Wij hebben de checklist allergie-afspraak. In dit artikel vertellen we ook hoe het verder kan gaan na een allergiediagnose.

Allergieklachten kunnen heel vervelend zijn. Je kind kan last hebben van oog- en neusklachten, maar ook van ademhalingsklachten, huid- en maag – en darmklachten.¹ Bij een ernstige allergische reactie doet het hele lichaam zelfs mee. Als je allergieën niet behandelt kun je er langdurig last van blijven houden. ¹ 

Een allergietest kan helpen bij het stellen van de diagnose. Weet je waardoor de allergie wordt veroorzaakt, dan kun je er iets aan doen. Samen met je arts (dat kan een allergiespecialist zijn maar dat hoeft niet) kun je een plan maken om te weten wat je kind moet vermijden en hoe je daarvoor kunt zorgen.

Het kan zijn dat je kind medicatie voorgeschreven krijgen die de klachten kan verlichten. Dat zijn bijvoorbeeld antihistaminica, corticosteroïden of andere middelen. Deze richten zich op het blokkeren van de allergietrigger of op het verminderen van de allergische ontsteking reactie. Er zijn ook middelen tegen allergie die juist beter werken als ze worden gebruikt voordat je kind in aanraking met de allergietrigger komt.

Allergie immunotherapie kan ook een optie zijn. Allergie immunotherapie traint je immuunsysteem geleidelijk opnieuw om allergenen zoals pollen, huisstofmijt of dierenharen beter te tolereren. Je kind krijgt dan bijvoorbeeld tabletten die onder de tong oplossen of injecties met een kleine hoeveelheid allergenen. De behandeling duurt afhankelijk van het soort gemiddeld 3 tot 5 jaar. Voor kinderen geldt dat de minimumleeftijd voor deze behandeling 5 jaar is.^3,4

De manier waarop een kind reageert op een allergietest kan soms helpen bij het voorspellen van de verdere ontwikkeling van allergieën. Als een kind bijvoorbeeld een sterke reactie vertoont, is de kans dat het later over de allergie heen groeit waarschijnlijk klein. Als een allergietest op jonge leeftijd resulteert in een reactie op één voedingsmiddel, is er mogelijk een verhoogd risico dat het kind later ook op andere voedingsmiddelen zal reageren.¹

Wist je dat als je al jong (over)gevoelig bent voor koemelk, kippeneieren en allergenen die je via de lucht inademt (bijv. pollen of huisstofmijtallergenen), je astmaklachten kunt ontwikkelen?¹ Met het vroeg behandelen van een allergie kan dit risico worden verkleind.¹

Er zijn drie verschillende soorten allergietesten die bij kinderen (en volwassenen) gedaan worden:

• Huidpriktest – verschillende soorten testen voor verschillende allergische aandoeningen^1,5
• Bloedonderzoek – nuttig voor kinderen met een huidaandoening waardoor een huidtest lastig is⁵
• Provocatietest – je kind wordt blootgesteld aan de mogelijke allergietrigger⁶, meestal voedsel of medicatie.

Huidpriktest (Huidtest): tijdens een huidpriktest worden kleine hoeveelheden allergenen, zoals pollen, huisstofmijt of voedingsmiddelen, op de huid aangebracht. Daarna wordt de huid voorzichtig ingeprikt om te zien of er een allergische reactie optreedt, zoals roodheid, zwelling of jeuk. Dit is een veelvoorkomende en snelle testmethode.

Bloedonderzoek (Serologische Test): Een bloedonderzoek meet de hoeveelheid antilichamen, zoals IgE-antilichamen, in het bloed. Het wordt vaak gebruikt als een alternatief voor huidpriktests, vooral wanneer huidtests niet mogelijk zijn vanwege huidaandoeningen of andere beperkingen.

Provocatietest: Tijdens een provocatietest word je kind bewust blootgesteld aan een mogelijke allergietrigger, onder medisch toezicht. Het doel is om te observeren of er allergische reacties optreden. Deze test wordt gebruikt om voedselallergieën te beoordelen. Het wordt meestal gedaan in specifieke situaties waarbij andere tests geen duidelijke diagnose opleveren.

Er zijn dus verschillende soorten allergietesten; wat tonen ze aan?

Bloedonderzoeken zoeken naar antilichamen tegen immunoglobuline E (IgE) in het bloed van je kind.^1,5,21 IgE is een stofje dat mensen aanmaken als ze een allergische reactie op iets hebben, bijvoorbeeld boompollen of een bepaald voedingsmiddel.

Huidpriktesten en provocatietesten zoeken naar een reactie (zoals rood worden van de huid of jeuk) op een bepaalde allergietrigger. Zo’n reactie geeft aan dat je allergisch reageert op die bepaalde stof.^1,5,7

Ons immuunsysteem maakt antilichamen aan als bescherming tegen stoffen waarvan het denkt dat ze een bedreiging voor ons zijn.⁸  Soms gaat dat niet helemaal goed. Pollen van bomen, grassen en planten, huidschilfers van dieren, huisstofmijt, pinda's, of insectensteken zijn over het algemeen onschadelijk.⁸ Ben je allergisch voor één van deze stoffen, dan zorgen de antilichamen voor een reactie om dit stofje zo snel mogelijk uit je lichaam te krijgen.

Een positief resultaat geeft aan dat je kind gevoelig is voor een bepaalde stof. Dat wil nog niet altijd zeggen dat je kind een allergie heeft.⁸ Hoe dat zit? Dat leggen we hier uit.

Als je kind voor het eerst in aanraking komt met iets waar het allergisch voor kan zijn, dan begint het afweersysteem van je kind als het ware te leren. Het maakt antilichamen aan, zodat het klaar is om te reageren als het weer met dezelfde stof in aanraking komt. Maar hier is iets belangrijks om te begrijpen: niet iedereen met deze antilichamen en positieve tests zal daadwerkelijk allergische symptomen krijgen. Sommige mensen hebben wel deze gevoeligheid, maar ze zijn niet echt allergisch.⁸

Allergietesten kunnen ook een vals positieve of een vals negatieve uitslag geven.^1,5 Daarom moet een arts (dat kan een allergiespecialist zijn maar dat hoeft niet) de resultaten van de test interpreteren.

De uitslag van een allergietest kan helpen bij het bepalen wat mogelijke allergietriggers voor je kind zijn. De IgE-antilichamen die worden gevonden, zijn namelijk heel specifiek zijn voor één stofje of allergeen. Maar ze vormen slechts één stukje van de puzzel. De allergiespecialist zal dan ook allerlei vragen over de klachten van je kind stellen, bijvoorbeeld over het hebben van een loopneus of huiduitslag.  

Wil je goed voorbereid zijn? Gebruik dan de checklist allergie-afspraak. Die vul je voor je bezoek aan je arts in zodat je alle belangrijke informatie al bij elkaar hebt. Superhandig!

Je kunt ook een allergiedagboek bijhouden, waar je dingen in bijhoudt zoals:

• Wanneer de allergieklachten begonnen
• Hoelang ze duren
• Hoeveel last je kind ervan heeft
• Tijden van het jaar of plaatsen waar de klachten verergeren
• Wat jij denkt dat de allergietrigger zou kunnen zijn

Heb je familieleden met allergieën? Dat is belangrijke informatie om met je allergiespecialist te bespreken, omdat allergie vaak erfelijk is.¹

Deze test wordt ook wel priktest, krastest of percutane test genoemd.¹⁰ Huidpriktesten kunnen helpen bij het opsporen van allergieën voor bijvoorbeeld pollen, huisstofmijt, huidschilfers van dieren, schimmels of latex.¹ Voor het vaststellen van een voedselallergie zijn meestal andere testen nodig.¹ Huidpriktesten worden ook gebruikt om allergie voor antibiotica op te sporen.⁶ Voor andere geneesmiddelenallergieën is de huidpriktest minder betrouwbaar en is een negatief resultaat mogelijk niet doorslaggevend.⁵

De test begint met het aanbrengen van een druppel vloeistof met een allergeen op de arm van je kind.¹⁹  Dit kan jeuken. Om te voorkomen dat je kind eraan krabben, wordt deze test bij kleine kinderen vaak op de rug gedaan.⁵ Ligt de druppel op de huid, dan wordt de huid voorzichtig geprikt. Na ongeveer 15 minuten wordt bekeken of er een reactie zichtbaar is.⁵ Een kleine rode zwelling (kwaddel) zoals een muggenbeet laat zien dat je kind voor die stof gevoelig is.⁵

Is het resultaat negatief of onduidelijk? Dan kan een intradermale test worden gedaan.

Deze testen worden meestal gedaan om allergieën voor insectengif of medicatie op te sporen.⁵ Hierbij wordt een kleine hoeveelheid allergeen vlak onder de huid van de arm van je kind geïnjecteerd. Bij baby’s en peuters wordt dit niet gedaan omdat het vervelender (pijnlijker) is dan bijvoorbeeld de huidpriktest.⁵ Na 15 minuten wordt gecontroleerd of er streepjes te zien zijn.⁵

Je arts kan een bloedtest voorstellen als je kind medicatie gebruikt die een huidtest negatief kan beïnvloeden.⁵ Een bloedtest wordt ook gedaan als je kind bepaalde huidaandoeningen heeft of ooit een ernstige allergische reactie heeft gehad.⁵ Het bloedmonster gaat naar een laboratorium voor onderzoek. Het kan wel even duren voor je de uitslag krijgt.⁵

Bij deze test wordt een klein beetje bloed afgenomen uit de arm van je kind of via een vingerprik. Het laboratorium zoekt naar specifieke IgE-antilichamen in het bloed die wijzen op gevoeligheid.^1,5,8 Natuurlijk is een prik niet leuk; misschien kan je kind een verdovende crème krijgen voordat er geprikt wordt (als je kind niet allergisch is voor lidocaïne).¹²

Dit is een variatie op de bloedtest bij allergie, waarbij preciezer naar de allergietriggers wordt gekeken.¹³ Er kunnen bijvoorbeeld verschillende eiwitten in een stof zitten die allergieklachten kunnen veroorzaken. Een componententest kan laten zien voor welke stof je kind gevoelig is.¹³ Dat is handig als je kind reageert op pinda's, noten of insectengif. De kans is namelijk groter dat sommige eiwitten in deze allergenen een ernstige reactie veroorzaken.¹³

Deze test stelt je kind bloot aan de mogelijke allergietrigger, meestal voedsel of medicatie.¹ De arts of allergieverpleegkundige kijkt of je kind een reactie krijgt.¹ Voor dat de test wordt gedaan, zal je kind waarschijnlijk moeten stoppen met antihistaminica. Deze medicatie kan je klachten namelijk onderdrukken zodat een eventuele allergie niet goed kan worden aangetoond.⁵ Raadpleeg altijd je allergiespecialist hierover.

Soms wordt nog een aanvullende test gedaan, om de uitslagen uit de andere testen te bevestigen¹ of om te zien of je kind een voedselallergie is ontgroeid.¹ De voedselprovocatietest begint met een kleine hoeveelheid van de mogelijke allergietrigger en neemt geleidelijk toe.^14,20 Reageert je kind hierop? Dan is de kans groot dat het een allergie heeft en dat je kind specifiek voedsel in de toekomst moet vermijden.¹

Het kan zijn dat de allergiespecialist je vraagt ​​om zelf voedsel mee te nemen voor de test (vooral bij kleine kinderen en kieskeurige eters).¹⁴ Het kan fijn zijn voor je kind om te eten van een ​​favoriet bord of met eigen bestek.¹⁴ Neem ook wat speelgoed mee, want je zult een paar uur moeten wachten mocht er een vertraagde reactie zijn.¹⁴ 

Deze test kan helpen bij het bevestigen of uitsluiten van een allergie als je kind huiduitslag krijgt na het innemen van medicatie¹ De test begint met een kleine dosis en bouwt langzaam op, stapje voor stapje, zolang er niets is dat wijst op een reactie.¹⁵ Kinderen die medicatie niet via de mond kunnen innemen, krijgen daarvoor in de plaats injecties.¹⁵

Een test die we nog niet hebben genoemd, is een ademtest of een longfunctietest (spirometrie). Dit kan een onderdeel zijn van het eerste lichamelijk onderzoek bij kinderen die al astmaklachten hebben. Daarbij moet je denken aan een benauwd gevoel op de borst of een piepende ademhaling.^16,17 Bij deze test blaast je kind in een buis die op een computer is aangesloten. Meestal doet je kind dat nog een tweede keer nadat het medicatie heeft geïnhaleerd die de luchtwegen openen. Is er na het gebruik van de medicatie een verbetering in de ademhaling? Dan helpt dat bij het stellen van de diagnose en het maken van een behandelplan.¹⁶

Je arts of verpleegkundige legt uit wat er bij deze test gaat gebeuren. Kinderen kunnen het toch een beetje spannend vinden. Vertel ze zelf ook hoe het werkt; misschien kun je het zelfs een paar keer voordoen.¹⁸

Er zijn verschillende soorten allergietesten bij kinderen mogelijk, zoals huidtesten, bloedtesten en provocatietest. Mogelijk heeft je kind meer dan één test nodig om uit te sluiten dat allergie de oorzaak van zijn of haar klachten is. Je (huis)arts of specialist (zoals allergiespecialist, kinderarts of KNO-arts) interpreteert de uitslag van de test(en), samen met uitgebreide klinische geschiedenis en de klachten van je kind.

Het lijkt misschien een heel gedoe, al die allergietesten voor je kind. Toch zijn ze er niet voor niets en kan de uitslag je een beter inzicht geven. En dat helpt je weer bij het vinden van een goede behandeling voor je kind.

Dank je wel voor het lezen van dit artikel over allergietesten bij kinderen. Hopelijk heeft het je wat meer inzicht gegeven in wat allergietesten zijn en hoe ze gebruikt worden.

Laatste medische review 27 januari 2023.