Pinda-allergie bij kinderen

Pinda-allergie komt vaak voor bij kinderen en kan al op jonge leeftijd beginnen. Je merkt het wanneer je kind een allergische reactie krijgt na het eten van pinda’s. Symptomen kunnen zijn: huiduitslag, jeuk, een gezwollen tong en keel, overgeven of diarree. Soms kan je kind een anafylactische shock krijgen. Dit is een ernstige reactie die directe medische hulp vereist. Je moet dan onmiddellijk actie ondernemen.^1,2 Verderop in dit artikel lees je hoe je kunt handelen.

Kinderen met een pinda-allergie zijn vaak ook allergisch voor noten. Toch zijn pinda’s eigenlijk geen noten, maar peulvruchten, net als erwten en bonen. Ze groeien onder de grond en zitten in een dop of peul.²

De meeste voedselallergieën gaan vanzelf over rond de leeftijd dat ze naar school gaan. Bij allergie voor pinda’s is dat meestal niet zo. Ongeveer 80% van de kinderen met een pinda-allergie blijft deze allergie ook op volwassen leeftijd houden.² Bij sommige kinderen kan een voedselallergie, zoals pinda-allergie, het risico op het ontwikkelen van allergisch astma vergroten, vooral als de allergie niet goed onder controle wordt gehouden.³

In dit artikel lees je hoe je ervoor kunt zorgen dat je kind beter om kan gaan met zijn of haar pinda-allergie. Ook bespreken we verschillende behandelmogelijkheden.

Kinderen met een allergie hebben een overactief immuunsysteem. Normaal gesproken beschermt je afweersysteem je lichaam tegen indringers zoals bacteriën en virussen. Maar bij een allergie reageert je immuunsysteem ook op onschadelijke stoffen. In dit geval zijn dat de eiwitten in de pinda’s. Ongeveer 55% van de kinderen met pinda-allergie vertonen symptomen als ze 2 jaar oud zijn.⁷ Baby’s die, voordat ze 4-6 maanden oud zijn ernstig eczeem of ei-allergie hebben, lopen een hoger risico om later pinda-allergie te krijgen.^13,16

Sommige kinderen hebben een aanleg voor allergie. Het komt dan vaker in de familie voor en is dus erfelijk.¹ Je ziet een verloop in verschillende levensfasen. Jonge kinderen hebben vaak last van eczeem en/of voedselallergie. Vanaf de schoolleeftijd worden die klachten minder, maar kunnen ze nieuwe allergieën krijgen, zoals hooikoorts en allergisch astma. In het bijzonder hebben kinderen met een pinda-allergie een grotere kans om later allergisch astma te ontwikkelen. Dit verloop noemen we de allergische mars. Hieronder mooi weergegeven in een beeldende infographic.^3,4

Meestal krijgt je kind een allergische reactie door het eten van iets waar pinda’s in zijn verwerkt, zoals een broodje met pindakaas of een reep chocola met noten. Maar voor sommige kinderen kan het aanraken van een bord waar iets met pinda’s op gelegen heeft al een allergische reactie geven.

Vooral voor peuters is dit lastig, ze stoppen wel 80 keer per dag hun handen of vingers in hun mond.⁵ Pinda-allergenen kunnen ook in speeksel achterblijven, daarom mogen allergische kinderen geen bestek delen.⁶ Wat pindadeeltjes niet snel doen, is in de lucht blijven hangen, dus het is onwaarschijnlijk dat kinderen pinda-allergenen via de lucht inademen en een reactie krijgen.⁷

Wees voorzichtig met pindaolie, ook wel arachideolie genoemd. Dit zit ook vaak in cosmetische producten. De olie is vaak sterk geraffineerd, waardoor de eiwitten worden afgebroken. Toch is het verstandig om voorzichtig te zijn met olie en crèmes voor de huid van je baby.

Als je kind iets binnenkrijgt waar pinda in zit, kan dat meteen een reactie uitlokken. Het kan ook een paar minuten duren, maar bijna nooit langer dan 2 uur.¹

Dit zijn veel voorkomende symptomen:^1,2 

• Jeuk, tintelingen of een branderig gevoel in de mond
• Huiduitslag, jeuk en zwelling (netelroos)
• Moeite met slikken en zwelling in de keel
• Moeite met ademhalen of een piepend geluid bij het ademen
• Duizeligheid en een licht gevoel in het hoofd
• Buikpijn, diarree, misselijkheid of braken

Andere uitingen bij een allergische reactie bij peuters zijn: hun hand in hun mond houden, krabben of trekken aan hun tong. Sommige kinderen kunnen ook hees klinken.⁸ Lees hier verder over voedselallergie bij kinderen.

Sommige symptomen zijn leeftijdsgebonden.¹¹

• Baby’s: netelroos en misselijkheid
• Kleuters: piepende ademhaling
• Tieners: moeite met ademhalen, moeite met slikken, problemen met hart en bloedvaten en een anafylactische shock

Kinderen met een pinda-allergie hebben een grotere kans om ook voor andere soorten voedsel allergisch te zijn. Daarom is het goed om je kind ook te laten testen op andere voedselallergieën. Een paar voorbeelden:

• Ongeveer 30-40% van de kinderen die allergisch zijn voor pinda's hebben ook minstens één notenallergie. Dat kunnen amandelen, paranoten, cashewnoten, hazelnoten, macadamianoten, pecannoten, pistachenoten of walnoten zijn.¹³
• Sesamallergie komt ook vaak voor bij kinderen met een allergie voor pinda’s.^13,14
• Van de peulvruchten komt lupine-allergie vaak voor in combinatie met pinda-allergie.¹³ Lupine wordt steeds vaker in producten verwerkt. Gelukkig staat dit vermeld op het etiket van een product.¹⁵
• Soja, bonen, erwten en linzen zijn ook verwant aan pinda's, maar lijken niet zoveel problemen te veroorzaken bij kinderen met een pinda-allergie.¹³
• Andersom hebben kinderen met ernstig eczeem of een ei-allergie voordat ze 4-6 maanden oud zijn meer risico op het krijgen van een pinda-allergie.¹⁶

Huidpriktest

Bij deze test worden druppels met verschillende allergenen op de arm aangebracht. Omdat kinderen vaak krabben, kan de test ook op de rug worden gedaan. De arts of assistent doet druppels met vloeistof op de huid en controleert na 15 minuten of er een reactie te zien is.

Bloedtest

Bij een bloedtest wordt het bloed onderzocht op antilichamen tegen pinda-eiwitten, ook wel IgE genoemd. Als de arts antilichamen vindt, kan je kind een allergie voor pinda’s hebben.

Er zitten verschillende eiwitten in pinda's die allergieën kunnen veroorzaken. Een bloedtest kan uitwijzen op welke eiwitten je kind reageert. Sommige eiwitten veroorzaken eerder anafylaxie. Mensen met pinda-allergie hebben meestal antilichamen tegen deze eiwitten.^7,17

Andere eiwitten wijzen op een kruisreactie. Dit noemen we ook wel het oraal allergie syndroom. Je bent dan allergisch voor iets anders, maar dit lokt ook een reactie op pinda’s uit. Kinderen met een berkenpollenallergie kunnen bijvoorbeeld een tintelende mond krijgen als ze pinda's eten.⁷ Dat komt doordat de eiwitten in de twee stoffen erg op elkaar lijken. Zo’n kruisreactie is meestal minder ernstig dan een ‘echte’ pinda-allergie.

Voedselprovocatietest

Een voedselprovocatietest is de definitieve test voor voedselallergie, maar is misschien niet nodig als de symptomen en andere testresultaten van je kind duidelijk aantonen dat die een pinda-allergie heeft.^7,13

De test vindt plaats onder medisch toezicht. Je kind krijgt een klein beetje pinda te eten, steeds iets meer. Het personeel van de kliniek houdt in de gaten of je kind allergiesymptomen krijgt. Voedselprovocatietesten worden ook gebruikt om te controleren of oudere kinderen misschien over hun pinda-allergie heen zijn gegroeid.

Het kan eng zijn voor kinderen om te weten dat ze een allergische reactie kunnen krijgen. Leg uit dat er medicijnen klaarliggen als ze die nodig hebben. En dat de test kan betekenen dat ze zich geen zorgen meer hoeven te maken over het per ongeluk eten van pinda's.

Natuurlijk wil je het liefste voorkomen dat je kind een allergie krijgt, of ervoor zorgen dat je kind niet meer allergisch is. Dit kan helaas niet altijd, maar je kunt wel de kans op allergieën bij kinderen verkleinen. Ook kun je een voedselallergie behandelen.

Een pinda-allergie voorkomen door vroege introductie van allergenen

Onder medisch toezicht kan vroege introductie van allergenen, zoals pinda's, mogelijk het risico op het ontwikkelen van een pinda-allergie verminderen. Geef de eerste oefenhapjes als je baby 4 tot 6 maanden oud is, in ieder geval vóór de leeftijd van 8 maanden. Bespreek dit altijd met je arts om de beste aanpak voor jouw kind te bepalen.^18,19,20

Heeft je kindje eczeem of een ei-allergie? Dan is het nog belangrijker om pinda’s vroeg te introduceren, vóór de leeftijd van 6 maanden. Dit kan het risico verlagen op een latere pinda-allergie. Het is belangrijk om dit eerst met je arts te bespreken en niet zelf te expirimenteren.^16,18,19,20

Een pinda-allergie behandelen

Heeft je kind een pinda-allergie? Een arts kan helpen bij het opstellen van een behandelplan om de pinda-allergie onder controle te houden, waarbij het vermijden van allergenen zoals pinda’s een belangrijke stap is.

Daarnaast kan een arts medicijnen voorschrijven om milde allergische reacties te verlichten. Een voorbeeld hiervan zijn antihistaminica, die ook worden gebruikt voor andere allergieën zoals hooikoorts. Overleg altijd met een arts voordat je medicijnen aan je kind geeft.

Verder kan de arts een adrenaline auto-injector voorschrijven. Die moet je kind altijd bij zich dragen en kan worden gebruikt in geval van een anafylactische shock.

1. Lees elk etiket en leer kinderen om dat ook te doen, zodat je kunt controleren wat er in huis komt. Let op “kan sporen van pinda bevatten” en soortgelijke waarschuwingen op voedselverpakkingen. Het betekent dat pinda geen ingrediënt is, maar dat er een risico is op kruisbesmetting.
2. Controleer ook cosmetische producten zoals zalf en crème op pindaolie.¹³ Het voer van je huisdier kan ook pinda's bevatten.⁵
3. Omdat pinda-allergie een hoog risico op anafylaxie geeft, kun je overwegen om je kind een medische waarschuwingsarmband te geven. Sommige armbanden zijn er in verschillende kleuren, zodat ze hun lievelingskleur kunnen kiezen.
4. Je kind moet overal een adrenaline auto-injector mee naartoe nemen. Dat kan best een uitdaging zijn. Koop een leuke tas voor de auto-injector, bijvoorbeeld met dinosaurussen of andere coole plaatjes.
5. Blijf in contact met de allergiespecialist voor regelmatige controles. Maak een actieplan voor pinda-allergie. Daarin staat waar je op moet letten en wat je moet doen in het geval van een anafylactische shock. Zorg ervoor dat leerkrachten op school en andere verzorgers, zoals een oppas of naschoolse opvang, op de hoogte zijn van het actieplan.
6. Vindt je kind het lastig om alternatieven te vinden voor producten met pinda’s, of maak je je zorgen of je kind wel genoeg voedingsstoffen binnenkrijgt? Dan kun je een afspraak maken met een diëtist. Die kan jou en je kind wegwijs maken in het volgen van een pindavrij dieet.

Pinda-allergieën kunnen bij sommige kinderen ernstige reacties veroorzaken. Bespreek met je arts wat de risico's voor jouw kind zijn.¹² Sommige kinderen kunnen over hun allergie heen groeien, maar meestal blijven ze ook als volwassene allergisch.² Kinderen met een pinda-allergie zijn ook vaker allergisch voor noten, sesam en lupine.^13,14

Denk je dat je kind allergisch is voor pinda’s? Bespreek dit dan altijd met je huisarts. De arts kan beoordelen of er allergietesten nodig zijn om een diagnose te stellen. Als de diagnose pinda-allergie wordt bevestigd, zal de arts adviseren over hoe je de allergie het beste kunt beheren. Dit kan inhouden dat je kind pinda's en producten die pinda's bevatten, moet vermijden. In sommige gevallen kan de arts ook het gebruik van een adrenaline auto-injector aanbevelen, voor noodgevallen waarin je kind per ongeluk in contact komt met pinda's.

Laatst medisch beoordeeld op 7 november 2024