Galbulten door een allergische reactie

Galbulten die ontstaan bij een allergische reactie, worden ook wel acute netelroos of acute urticaria genoemd. Het zijn jeukende, rode bulten die plotseling verschijnen en meestal binnen 24 uur verdwijnen.¹ Ze ontstaan doordat je lichaam histamine vrijgeeft, een stof die je normaal beschermt tegen infecties, maar bij een allergische reactie onterecht vrijkomt.

Heb je jeukende huiduitslag of bultjes gehad die snel verdwenen? Dan was dat waarschijnlijk een allergische reactie, ook wel immunologische contacturticaria genoemd.^1,3

Galbulten kunnen overal op je lichaam zitten, van kleine plekjes tot grote plekken.¹ Hoe langer je in contact bent met het allergeen, hoe heftiger de galbulten vaak zijn.¹ Artsen zullen hiervoor meestal een antihistaminicum voorschrijven.¹ De ernst van je klachten bepaalt welke behandeling het beste past. Het vermijden van stoffen die een allergische reactie veroorzaken, helpt om nieuwe galbulten te voorkomen.¹

Volgens de richtlijn van het Nederlands Huisartsen Genootschap zijn galbulten jeukende, rode bulten met een scherpe rand en vaak in het midden wat bleker van kleur zijn. Meestal jeuken ze, maar ze kunnen ook branderig of pijnlijk aanvoelen. Ze kunnen klein zijn of samenvloeien tot grotere, gladde plekken. Ze ontstaan plotseling en verdwijnen meestal binnen enkele minuten tot 24 uur, ook zonder behandeling.¹⁸

Galbulten door een allergische reactie zien er vaak hetzelfde uit als galbulten door een andere oorzaak.¹⁸ Op een lichte huid zijn ze meestal roze of rood. Op een donkere huid kunnen ze dezelfde kleur hebben als de rest van de huid, waardoor ze minder opvallen.^2,3

Soms gaan galbulten samen met angio-oedeem. Angio-oedeem is een zwelling van de huid of slijmvliezen die de luchtwegen kan blokkeren. Hierdoor wordt ademhalen moeilijk of soms zelfs onmogelijk. ¹⁶ Angio-oedeem kan een symptoom zijn van anafylaxie. Dat is een ernstige allergische reactie waarbij je direct medische hulp nodig hebt.¹⁶

Galbulten zijn meestal onschuldig, maar kunnen soms een teken zijn van anafylaxie.¹¹ In zo’n geval heb je altijd direct medische hulp nodig. Let dus op als galbulten samengaan met andere heftige klachten.¹¹

Symptomen van anafylaxie zijn onder andere:

• Duizeligheid of een licht gevoel in het hoofd
• Moeite met ademhalen, zoals snelle of oppervlakkige ademhaling
• Piepende ademhaling
• Versnelde hartslag
• Klammige huid
• Verwarring en angst
• Flauwvallen of bewustzijnsverlies

Wat kun je doen als je galbulten een teken zijn van anafylaxie?

Als bekend is dat je een anafylactische reactie kunt krijgen door een bepaalde stof, schrijft je arts meestal adrenaline voor. Dit noodmedicijn zit in een auto-injector, vaak ook wel adrenalinepen genoemd. Je krijgt uitleg over hoe je die gebruikt. Zorg dat je altijd twee injectoren bij je hebt. Gebruik er direct één bij symptomen van anafylaxie en schakel onmiddellijk medische hulp in of ga naar de spoedeisende hulp. Soms is een tweede dosis nodig, omdat je je eerst beter kunt voelen, maar later alsnog een nieuwe reactie kunt krijgen.

Er zijn verschillende soorten galbulten die door een allergie kunnen ontstaan. Ze kunnen komen door contact met allergenen, zonlicht, warmte of zweten. Volgens het Nederlands Huisartsen Genootschap wordt bij ongeveer 10% van de kinderen galbulten veroorzaakt door overgevoeligheid voor voedsel.¹⁸

Contactnetelroos

Contactnetelroos ontstaat door contact met allergenen of irriterende stoffen. Soms is de oorzaak niet bekend.¹ Als je allergische contactnetelroos hebt, reageert je immuunsysteem op een allergeen, waardoor je galbulten krijgt. Veelvoorkomende allergenen zijn bijvoorbeeld voedingsmiddelen zoals pinda’s en noten, zeevruchten, tarwe, (koe)melk of eieren en medicijnen zoals bepaalde pijnstillers, penicilline of ontstekingsremmers.^4,7,19

Contactnetelroos ontstaat vaak door irriterende stoffen. De klachten zijn dan meestal minder heftig dan bij allergenen.¹ Soms is het lastig te zeggen of iets een allergeen of een irriterende stof. Dierenproducten, voeding, medicijnen en planten kunnen allergeen of irriterend zijn.¹ Krijg je galbulten door contact met een bepaalde stof? Overleg dan altijd met je huisarts om te bespreken of je mogelijk allergisch bent.

Zonnenetelroos (galbulten door zonlicht)

Galbulten door een reactie op zonlicht komen zelden voor. Galbulten ontstaan soms binnen enkele minuten na blootstelling aan de zon.⁸ Bij langere blootstelling of als een groot deel van je huid in de zon is geweest, kun je ook misselijk of benauwd worden.⁸ Dunne of witte kleding beschermt niet altijd even goed. Draag liever uv-kleding of donkere kleding en gebruik een zonnebrandcrème met breedspectrumfilter die uv-A- en uv-B-stralen blokkeert.⁸

Cholinergische netelroos

Galbulten als reactie op warmte ontstaan als je lichaamstemperatuur stijgt en je gaat zweten. Waarom dit gebeurt, is niet precies bekend. Onderzoekers van de Japanse Vereniging voor Allergologie denken dat het komt door histamine, een stof die vrijkomt als je lichaam op allergische prikkels reageert.⁹

Cholinergische netelroos wordt soms verward met warmtenetelroos. Warmtenetelroos is zeldzaam en ontstaat door direct contact met warmte.¹⁰ Houd je bijvoorbeeld je hand in warm water, dan kun je galbulten krijgen. Bij galbulten door zweten ontstaan de bulten pas als je gaat zweten of als je lichaam het signaal krijgt om te zweten.¹⁰

Volgens onderzoek onder huisartsen gaan vrouwen vaker met galbulten naar de huisarts dan mannen. Bij kinderen tussen de 1 en 4 jaar komen acute galbulten het meest voor.¹⁸ Bij kinderen is een virusinfectie vaak de oorzaak van acute galbulten, vaker dan een allergie.²⁰

Galbulten kunnen dus verschillende oorzaken hebben. De huisarts stelt een diagnose op basis van vragen en een allergietest, zoals een bloedonderzoek, om te bepalen of je galbulten door een allergie komen.¹ Soms is aanvullend onderzoek nodig om zeker te weten wat je klachten veroorzaakt. Het zou ook een infectie of andere huiduitslag kunnen zijn.¹

De behandeling richt zich op het verminderen van klachten en het voorkomen van nieuwe galbulten.¹  Hierbij kan antihistaminica mogelijk helpen.^1,3,14 Bij ernstige galbulten kan de huisarts corticosteroïden voorschrijven.^3,14 Die verminderen, net als antihistaminica, ontstekingen en jeuk.¹⁴

Heeft de huisarts de oorzaak gevonden, dan krijg je een behandeling die bij je past. Nederlandse huisartsen geven aan dat in ongeveer 50% van de gevallen de oorzaak niet gevonden wordt.¹⁸ 

Galbulten kunnen overal op je lichaam voorkomen, zowel op kleine als grote huidoppervlakken. Meestal ontstaan de bultjes eerst op de plek waar je in contact kwam met het allergeen. Bij herhaald contact met het allergeen kunnen de klachten, net als andere allergieklachten, verergeren.¹

Voorbeeldfoto’s van galbulten op verschillende delen van het lichaam

Ja, je kunt galbulten krijgen door een infectie. Dit komt vooral voor bij chronische netelroos, die langer dan 6 weken duurt.¹²   Volgens onderzoekers worden galbulten bij kinderen vaker veroorzaakt door een infectie dan door een allergische reactie.^18,20 Bacteriën zoals Helicobacter pylori, die vaak maagzweren veroorzaakt, en virussen zoals hepatitis of norovirus, kunnen netelroos veroorzaken.¹² Het is nog niet precies duidelijk waarom je door sommige infecties netelroos krijgt, maar onderzoekers denken dat het komt door de reactie van je immuunsysteem.¹²

Volgens het Nederlands Huisartsen Genootschap krijgt 5 tot 20% van de mensen met galbulten chronische klachten.¹⁸ Chronische galbulten, ook wel chronische urticaria genoemd, zijn jeukende bultjes die langer dan 6 weken blijven. Ze verschillen van galbulten door een allergische reactie, die meestal plotseling ontstaan en binnen 24 uur verdwijnen, vooral als je contact met de allergiebron vermijdt of een behandeling krijgt.¹

De chronische vorm kan chronische spontane urticaria zijn of chronische induceerbare urticaria. Het verschil is dat spontane urticaria zonder duidelijke aanleiding ontstaat, terwijl induceerbare urticaria wordt uitgelokt door prikkels zoals warmte, kou, druk of wrijving.¹⁷ Chronische galbulten worden vaak veroorzaakt door infecties of auto-immuunziekten, zoals schildklieraandoeningen.¹²

Galbulten zien eruit als rode of roze bultjes op een lichte huid. Op een donkere huid vallen ze minder op, omdat ze vaak dezelfde kleur hebben als de huid eromheen. Op beide huidtypes zijn het verhoogde plekken.¹⁸ Artsen behandelen galbulten meestal met antihistaminica. Bij ernstige gevallen zoals anafylaxie zijn soms andere medicijnen nodig. Anafylaxie is een gevaarlijke allergische reactie die direct met adrenaline behandeld moet worden.¹¹ 

Galbulten door een allergische reactie vallen onder acute urticaria of acute netelroos. De bultjes verdwijnen vaak binnen 24 uur, vooral als je het allergeen vermijdt of een behandeling krijgt.¹ De chronische vorm duurt langer dan 6 weken en komt vaak door een infectie of auto-immuunziekte.¹

Voor het laatst medisch beoordeeld op 13-03-25