Alles over allergie

Allergie is één van de meest voorkomende chronische ziekten en steeds meer mensen hebben er last van. In Nederland heeft ongeveer 25% van de bevolking last van een allergie. Er bestaan verschillende soorten van allergieën zoals verschillende luchtwegallergieën in de vorm van hooikoorts, kattenallergie of een allergie voor huisstofmijten. Als je in contact komt met bepaalde allergenen (stoffen waarvoor je allergisch bent) kun je klachten krijgen zoals een loopneus, jeukende ogen, huiduitslag of piepende ademhaling.

Wat zijn allergenen?

Allergenen zijn in principe onschadelijke stoffen die van buiten het lichaam afkomstig zijn. De meeste allergenen bestaan uit eiwitten die gewoon in de natuur voorkomen. Nadat deze stoffen het lichaam zijn binnengekomen (via de neus, de mond en/of de huid) kunnen ze, bij mensen die daarvoor gevoelig zijn, allergische klachten veroorzaken. Afhankelijk van de manier waarop men ermee in aanraking komt, kunnen allergenen onderverdeeld worden in zes categorieën:

• Inhalatieallergenen (bijvoorbeeld pollen van grassen en bomen of huisstofmijten)
• Voedingsmiddelen (bijvoorbeeld koemelk, kippenei of pinda’s)
• Insectengif (bijvoorbeeld wespen- en bijensteken)
• Geneesmiddelen (bijvoorbeeld antibiotica)
• Contactallergenen (bijvoorbeeld nikkel in horlogebandjes)
• Beroepsallergenen (bijvoorbeeld tarwemeel bij bakkers)

Wat is het verschil tussen allergene en niet-allergene prikkels?

Naast allergene prikkels komen ook niet-allergene prikkels voor. Deze worden door andere stoffen dan allergenen veroorzaakt en kunnen ook klachten geven bij mensen die daarvoor gevoelig zijn. De niet-allergene prikkels zijn onder te verdelen in:

• Prikkelende stoffen die worden ingeademd (bijvoorbeeld tabaksrook, parfum, bakluchten)
• Prikkelende stoffen die worden ingenomen (bijvoorbeeld sommige toevoegingen aan voedingsmiddelen)
• Bepaalde weersomstandigheden (bijvoorbeeld mist of koude lucht)

Hyperreactiviteit of allergische reactie?

Mensen met een allergie reageren vaak ook extra sterk op niet-allergene prikkels, het neusslijmvlies raakt namelijk eerder geïrriteerd dan bij mensen die niet allergisch zijn, dit heet hyperreactiviteit. Het is soms moeilijk te zeggen of een reactie een allergische reactie is of hyperreactiviteit, de klachten kunnen erg sterk op elkaar lijken.

Kruisreactiviteit

Soms reageren mensen die allergisch zijn voor bijvoorbeeld gras- en/of boompollen ook op bepaalde voedingsmiddelen, met name groenten en fruit. Dit komt omdat de structuur van het stukje stuifmeelkorrel dat de allergische reactie veroorzaakt overeenkomt met bepaalde, specifieke voedselstructuren. Omdat het immuunsysteem niet in staat is om deze zogenaamde allergenen van elkaar te onderscheiden kan er een allergische reactie ontstaan. Dit verschijnsel heet kruisreactiviteit en wordt ook wel ‘kruisallergie’ of ‘kruisreactie’ genoemd. Let echter wel op, want maag- en darmklachten kunnen namelijk zeer veel verschillende oorzaken hebben. Het is dus ook onnodig om bij een allergie voor bijvoorbeeld graspollen bepaalde voedingsmiddelen op voorhand te vermijden. Wanneer de eerdergenoemde klachten optreden en je vermoedt dat een kruisreactie een rolt speelt, kun je dit het beste met je arts bespreken.

Een overzicht van de meest voorkomende kruisreacties kun je hier downloaden.

Allergie en erfelijkheid

Bij het wel of niet ontwikkelen van allergie speelt erfelijkheid een belangrijke rol. Een allergie zelf is niet erfelijk, maar wel de aanleg om een allergie te ontwikkelen. Komen allergieën in de familie voor? Dan heeft het nageslacht een grotere kans op allergische klachten. Hoe meer gezins- of familieleden allergisch zijn, hoe groter de kans dat de baby ook last krijgt. Maar ook als er in de familie geen allergieën voorkomen kan de baby een allergie ontwikkelen.

Hygiëne en leefstijl

Een factor die een belangrijke rol lijkt te spelen in de ontwikkeling van allergie is de sterk toegenomen hygiëne in onze Westerse samenleving. Als iemand wordt geboren is het immuunsysteem nog ‘blanco’. In de loop van de jaren wordt het geactiveerd en opgebouwd. Die prikkeling is tegenwoordig minder aanwezig dan vroeger. Het lijkt er dan ook op dat hoe ‘schoner’ men opgroeit des te groter de kans is op het ontwikkelen van allergie. Vandaar dat we de volgende tendensen kunnen onderscheiden.

Allergie komt meer voor in:

• De Westerse wereld dan in ontwikkelingslanden;
• Steden dan op het platteland;
• West-Europa dan in het meer vervuilde Oost-Europa;
• Samenlevingen waar meer bewerkte voedingsmiddelen worden gegeten dan in samenlevingen waar men veel natuurlijk en vers voedsel eet.

Toename van allergie

Allergische aandoeningen vormen steeds meer een wereldwijd gezondheidsprobleem. Het is de meest voorkomende chronische ziekte en het aantal mensen dat hier last van heeft groeit dramatisch, met name bij kinderen is die groei zichtbaar. Een allergie heeft een grote invloed op het functioneren van mensen die hier last van hebben. De kwaliteit van het leven wordt negatief beïnvloed door allergische klachten die inbreuk maken op slaap, werk, thuissituatie en het sociaal leven. De gevolgen van allergische aandoeningen zijn niet alleen aanzienlijk voor de persoon in kwestie maar ook voor de hele maatschappij. Denk bijvoorbeeld aan doktersbezoeken, gemiste school- of werkdagen, aanpassingen in huis, etc.