Lactose is het suiker dat in melk en andere zuivelproducten zit. Wanneer de darmen lactose niet of niet goed kunnen afbreken spreek je van lactose-intolerantie. Heb je last van een opgeblazen gevoel of winderigheid na het eten of drinken van zuivelproducten? Dan kan het zijn dat je lactose-intolerantie hebt. Je ben niet de enige! Wereldwijd heeft 70% van de mensen hier last van*. Vervelend, maar het hoeft niet erg te zijn, want er zijn genoeg oplossingen.

Bij lactose-intolerantie wordt lactose niet goed afgebroken. Om dat goed te begrijpen moet je weten dat je bepaalde stofjes nodig hebt om voedingsstoffen op te nemen. Dat zijn enzymen. Het enzym dat je nodig hebt om lactose op te nemen heet lactase. Ben je lactose-intolerant? Dan produceren je darmen te weinig lactase. Het gevolg is dat de lactose onverteerd achterblijft in je darmen. Hierdoor kun je buikklachten krijgen.

De hoeveelheid lactose die je binnenkrijgt speelt bij de ernst van de klachten een rol. Een kleine hoeveelheid lactose kunnen de meeste mensen vaak nog wel verdragen. Dat is de reden dat je wellicht zonder problemen kunt genieten van een lekkere cappuccino, maar niet van een grote beker warme chocolademelk met extra slagroom.

Een gebrek aan het enzym lactase in de dunne darm zorgt er dus voor dat de lactose niet goed afgebroken wordt. Baby’s maken extra lactase om melk te verteren. Dat is de reden dat lactose-intolerantie bij baby’s veel minder vaak voorkomt dan bij volwassenen.

Als kinderen drie jaar zijn neemt de productie van lactase langzaam af. Het kan zijn dat na verloop van tijd de productie van lactase echter te veel afneemt. Hierdoor kan lactose-intolerantie ontstaan. Meestal is lactose-intolerantie aangeboren en dus erfelijk. Ook kan er een tijdelijke intolerantie ontstaan na een infectie of operatie aan de darmen. Als de darmwand herstelt verdwijnen de klachten na enige tijd vanzelf.

Lactose-intolerantie komt minder voor bij West-Europeanen en meer bij mensen die afkomstig zijn uit bijvoorbeeld Azië en Afrika. Dit kan komen doordat West-Europeanen gewend zijn om ook als volwassene melk te blijven drinken, waardoor de aanmaak van lactase in de darmen op peil blijft. Erfelijkheid kan een rol spelen in het ontwikkelen van een lactose-intolerantie op latere leeftijd, dit is echter minder waarschijnlijk.

Lactose allergie bestaat niet

Een intolerantie is géén allergie. Bij een voedselallergie zoals bijvoorbeeld koemelkallergie bij volwassenen worden de klachten veroorzaakt door een reactie van het afweersysteem op bepaalde eiwitten, zogenaamde allergenen. Bij een voedselintolerantie, zoals lactose-intolerantie, komt het afweersysteem niet in actie, maar worden klachten veroorzaakt doordat lactose niet goed kan worden afgebroken. Lactose allergie bestaat dus niet!

Niet-dierlijke melkproducten, zoals soja-, en erwtendrank zijn alternatieven voor dierlijke melkproducten, wanneer er voldoende eiwit, vitamine B12 en calcium in zit.

In zuurdere zuivel zoals (magere) yoghurt zit minder lactose, het is dus mogelijk dat je daarbij ook minder last hebt van buikklachten. Ook bestaat er melk die lactose-vrij is. Naast deze varianten is het mogelijk het enzym lactase te nemen. Zo is het toch mogelijk om te genieten van een glas koude melk, een softijsje of smoothie.

Lactose-intolerantie test

Als je vermoedt dat je lactose-intolerantie hebt kun je het best contact opnemen met je (huis)arts of diëtist. Er zijn verschillende manieren om uit te vinden of je lactose intolerant bent en in welke mate.

Eliminatie-provocatietest

In de eliminatie-provocatietest wordt een lactosevrij dieet gevolgd van een aantal weken, om te kijken of hierdoor de symptomen afnemen. Daarna wordt lactose in toenemende doses onder medisch toezicht weer toegediend.

Waterstof-ademtest

Deze test meet de samenstelling van waterstof in de uitgeademende lucht na het consumeren van lactose.

Lactose Tolerantie Test (LTT)

Bij deze test wordt op verschillende momenten de bloedsuikerspiegel gemeten na het consumeren van lactose. Als lactose niet goed wordt afgebroken door het lichaam, dan wordt dit niet omgezet in bloedsuiker.

Of er sprake is van een lactose-intolerantie wordt vastgesteld door een arts. Na de diagnose van lactose-intolerantie, is het goed mogelijk dat de arts adviseert om de inname van lactose te minimaliseren in jouw voedingspatroon. Om ervoor te zorgen dat je wel voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt is het verstandig om, mogelijk op advies van je arts, een ervaren diëtist te raadplegen.

Dit artikel is mede mogelijk gemaakt door Nutrimedia, specialiseerde voedingsdeskundigen en diëtisten op gebied van voeding en gezondheid.

* Bron: Schaafsma, G. (2008). Lactose and lactose derivatives as bioactive ingredients in human nutrition. International Dairy Journal (2008), 18: 458-465.