Soorten insecten

Is het een wespensteek, bijensteek of de steek van een hommel?

Het is belangrijk te weten door welk insect je bent gestoken vanwege eventuele preventie maatregelen en, indien nodig, het instellen van de juiste behandeling. Op deze pagina vind je informatie over het verschil tussen wespen, bijen en hommels in uiterlijk, gedrag en de plaatsen waar ze voorkomen.

Dokter Roovers is allergiespecialist (internist-allergoloog) in het Elisabeth TweeSteden Ziekenhuis in Tilburg. In deze korte kennisclip legt hij je uit wat het verschil is tussen vier insecten: bijen, wespen, hommels en hoornaars.

Download hier de infographic over de verschillende soorten insecten

Wespen

Wespen zijn sociale insecten en leven in volken of kolonies. Wespen zijn in verschillende families in te delen, namelijk de papierwespen (Vespinae) en de veldwespen (Polistinae).

Papierwespen

De papierwesp wordt zo genoemd vanwege het materiaal waarvan ze hun nest maken. Ze kauwen hout fijn en maken daar een soort papier van. Binnen dez

papierwesp

e wespenfamilie zijn er drie verschillende geslachten; de hoornaars, de kortkoppen (limonadewespen) en de langkoppen.

De limonadewespen zijn in Nederland verantwoordelijk voor 80-85% van de insectensteken. Deze wespen zijn te herkennen aan hun kenmerkende ‘wespentaille’ en hun geel met zwart gestreepte lijf. Deze wespen komen in heel Nederland voor en maken hun nesten bij voorkeur in holtes. Deze holtes kunnen boven de grond zijn: in gaten in boomstronken, in spouwmuren en onder dakpannen. Ook onder de grond maken deze wespen nesten zoals bijvoorbeeld in mollengangen.

Deze wespen zoeken mensen op en komen af op eten in de buitenlucht. Daarom zijn ze veel te vinden op terrassen, markten en bij prullenbakken. Ze zijn vooral aanwezig in de maanden augustus en september. Naarmate het seizoen vordert en er minder eten voor hen te vinden is, zullen deze wespen sneller steken.

Veldwespen

Deze wespen zijn slanker dan de hierboven beschreven wesp en komen voornamelijk in Midden en Zuid-Europa voor, daarom worden ze ook wel vakantiewespen genoemd.

Bijen

Bijen leven net als wespen in volken. Ze leven onder andere van het stuifmeel van bloemen. Bijen steken niet vaak, de meeste steken worden gemeld bij imkers. De

bijen

honingbij is bruin met zwart gekleurd waarbij de strepen niet heel duidelijk zichtbaar zijn. Een bij heeft ook meer beharing op zijn lijf dan een wesp.

Bijen blijven in principe in de buurt van bloemen en zullen niet snel op mensen afkomen. Ze zullen pas steken wanneer ze hinderlijk worden gestoord bij het zoeken van voedsel of wanneer je hun territorium binnen dringt.

De angel van een bij heeft veel weerhaakjes, daarom blijft de angel na een steek vaak achter in de huid. Bij de angel van wespen gebeurt dit veel minder vaak omdat deze minder weerhaakjes hebben.

Hommels

Hommels zijn van nature niet agressief in tegenstelling tot wespen. Hommels zijn hele effectieve harde werkers en worden daarom veelal ingezet in bloemenkassen en in kassen van paprika- en

hommels

tomatenkwekers. Net als bij bijen zijn het vooral de medewerkers in deze kassen die het risico lopen om gestoken te worden.

In tegenstelling tot wespen en bijen zijn hommels bol van vorm en hebben veel beharing. Ze zijn zwart geel/oranje gestreept en hebben ‘een wit kontje’. Hommels zien er, vanwege hun beharing, zacht uit en kleine kinderen hebben daarom regelmatig de neiging om ze te aaien. Ook al zijn hommels in principe niet agressief, wordt dit toch afgeraden. Hommels leven op bloemen en in het klaver.

Hoornaars

In de laatste jaren hebben de hoornaars hun leefgebied in Nederland uitgebreid. Eerst kwamen ze voornamelijk voor in het zuidwesten van Nederland, maar tegenwoordig door het hele land. In de media

worden deze wespen ook wel ‘monsterwespen’ genoemd en heerst er vooral paniek rondom deze grootste inheemse wespensoort. Best zonde, want de Europese hoornaar (die hier het meeste voorkomt) blijkt toch nuttig. De Europese variant wordt nogal eens verward met de Aziatische hoornaar, die dus minder populair is. Gelukkig komt de Aziatische hoor

hoornaar

naar hier niet vaak voor.

De Europese variant die hier in Nederland het meest voorkomt is duidelijk te herkennen. Qua formaat is het zo’n anderhalf tot twee keer zo groot als een wesp. Opvallende rode poten, een vrij rode kop en het borststuk is ook vrij rood. Verder een geel met zwart achterlijf zoals we dat ook wel bij de wesp kennen. Het gezoem van de hoornaar is veel luider. De vorm van de ogen lijkt bij de hoornaar op een komma.

Een hoornaar zoekt minder snel contact met mensen. Maar zodra je in de buurt komt van het nest van de hoornaar en hij voelt dreiging, kan hij wel agressief worden. Dit is het geval als je binnen zo’n 5 meter van het nest bent. De hoornaar wordt niet aangetrokken door zoetigheid.

De hoornaar heeft een minder krachtig gif dan de gewone wesp, echter kan er bij een allergie voor insectengif nog steeds heftig worden gereageerd op dit gif. Ook al kan de steek van een hoornaar minder giftig zijn, de steek zelf wordt vaak wel als pijnlijker ervaren omdat de angel van de hoornaar nu eenmaal een stuk langer is.

Klachten kunnen in ernst variëren.

Symptomen van insectengifallergie

Lees verder

Bijna 4% van de Nederlandse bevolking is allergisch voor het gif van bijen en/of wespen.

Insectengifallergie

Lees verder

Er zijn meerdere testen die je arts kan doen om de diagnose te stellen.

Allergie testen?

Lees verder